آموزش میکس و مسترینگ
مقدمه ای بر کمپرسور ها :
همون طور که میدونید امروزه کمپرسور نقش بسیار اساسی و مهم رو در میکس و مسترینگ ایفا میکنه .
در واقع یکی از مهمترین المانها توی میکس قطعا کمپرسور هست .
شاید یکی از رویاهای هر مهندس صدایی داشتن یک کمپرسور سخت افزاری مثل Fet76 یا فرا تر از اون AMEK200 هست , که به لطف تکنولوژی پلاگینهای نرم افزاری این سخت افزارهای فوق العاده ساخته شدند و ما هم توی مقاله ای به بررسی کامل اونها پرداختیم و نحوه کارکردشون رو به شکل ویدیویی کامل آموزش دادیم.
کمپرسور ها چه سخت افزاری و چه نرم افزاری بسیار حیاتی هستند . استفتده بیش از حد از اونها موزیکتون رو خراب میکنه و استفاده نکردن از اونها باز باعث خرابی موزیک میشه . درواقع زمانی میشه گفت شما یک مهندس صدای حرفه ای هستین که بتونید از کمپرسور به اندازه و بهینه استفاده کنید .
.
توی این آموزش میخواییم با نحوه کار کمپرسور,اکسپندر ,گیت و لیمیتر آشنا بشیم . اما قبل از اون باید به این سوال جواب بدیم که کمپرسور , اکسپندر , گیت و لیمیتر چی هستن و چطور ساخته میشن . جواب سریع این پرسش <داینامیک پروسسور > هستند . تمام این المانهایی که اسم بردیم قبل از هر چیز یک داینامیک پروسسور هستن . خوب برسیم به داینامیک پروسس ها
داینامیک پروسِسور چیست ؟
اگه بخواییم به طور کلی کار داینامیک پروسسورها رو توضیح بدیم میشه گفت کار داینامیک پروسسها افزایش یا کاهش داینامیک رنج هست . توی یه مقاله دیگه در مورد داینامیک رنج کامل توضیح دادیم .
داینامیک پروسسور کاهنده :
برای درک بهتر از داینامیک پروسسورهای کاهنده بزارید یه مثال بزنیم :
تصور کنید که یک صدای پیانو داریم که این صدای پیانو قراره وارد داینامیک پروسسور بشه .
ما درون داینامیک پروسسورها به طور کلی یک Detector و یک Gain Controller داریم
صدای پیانوی ما دارای دو بخش Audio و Voltage هست . بخش Audio که در اینجا همون ماهیت صدای پیانو هست بدون تغییر مستقیم خارج میشه اما Voltage وارد قسمتی به نام Detector میشه . کار Detector اینه که تشخیص بده سیگنال دریافتی ما چه ولتاژی داره و درواقع کارش تشخیص ولتاژ سیگنال دریافتیه و همانند یک ولت متر عمل میکنه .
بعد از اون ولتاژ مستقیم وارد Gain Controller میشه .کار Gain Controller اینه که هر جا ولتاژ بالا میره Gain رو بیاره پایین و از اون طرف هر جا ولتاژ پایین رفت Gainرو افزایش بده .بنابراین اگه ما یه سیگنال مثل شکل سمت چپ داشته باشیم بعد از گذر از داینامیک پروسسور به یه سیگنال این شکلی مثل شکل سمت راست تبدیل میشه.
به این داینامیک پروسسور میگیم داینامیک پروسسور کاهنده داینامیک رنج. یه مدل دیگه داینامیک پروسسور داریم که بهش میگن افزاینده داینامیک رنج.
خوب فک کنم بتونید حدث بزنید. زمانی که سیگنال وارد داینامیک پروسسور میشه و Detector ولتاژ اون رو اندازه گرفت Gain Controller
هر جا ولتاژ کم هست گین رو کم میکنه و هر جا ولتاژ زیاد هست گین رو افزایش میده
دقیقا برعکس داینامیک پروسس های کاهنده داینامیک رنج عمل میکنه
و در نهایت اختلاف داینامیک رنج زیادتر میشه
یعنی اگه ما یه سیگنال این شکلی مثل شکل موج سمت چپ داشته باشیم پس از گذر از داینامیک پروسسور یه سیگنال این شکلی مثل شکل موج سمت راست داریم .
Threshold یا آستانه چیست ؟
میاییم میگیم شما هر موقع ولتاژ از یه حد کمتر شد گین رو زیاد کن یا هر وقت ولتاژ از یه حد زیاد تر شد گین رو کم کن
مثلا فرض کنید این سیگنال ما هست و میگیم هر موقع شدت سیگنال از انقدر بیشتر شد گینش رو کم کن . اینطوری ما میتونیم روی
داینامیک پروسسمون کنترل داشته باشیم
تو این حالت داینامیک پروسسور فقط از سیگنالی که از این خط عبور میکنه تاثیر میزاره .
یا برعکس توی حالت افزاینده میگیم اگه ولتاژ از انقدر بیشتر شد شما بیشترش کن
یا اصلا میاییم میگیم ولتاژهایی که زیر این خط بود رو زیاد کن یا ولتاژهایی که زیر این خط هستند رو کلا از بین ببر و کمتر کن
این حدی رو که برای داینامیک پروسسور تعریف میکنیم رو بهش میگیم Threshold یا آستانه .
Ratio چیست ؟
خوب حالا باید به پروسسورمون بگیم که چه میزان صدایی که از حد آستانمون گذر میکنه رو تغییر بده . آیا باید تمام سیگنالی که از آستانه عبور کرده رو تغییر بده ؟ قطعا نه . پس میاییم یه نسبت بهش میدیم که همیشه یک عددی به نسبت یک هست . مثلا میگیم اگه سطح سیگنال از -20 DB بیشترر شد شما با نسبت دو به یک (2:1) کمش کن.
یعنی چی ؟ یعنی هر آنچه که از -20بالا تر بود رو نصف کن (به ازای هر 2دسیبل یک دسیبل رو کم کن ) یا برعکس میگیم به نسبت 0.5:1 صدای گذر کرده از آستانه رو افزایش بده . یعنی به ازای هر نیم دسیبل , یک دسیبل صدای گذر کرده از آستانه رو افزایش بده . در این حالت عملا صدای گذر کرده از آستانه دوبرابر میشه .
خوب همونطور که توی تصویر بالا میبینید به طور عادی و بدون Ratio ما اگه هر آنچه صدای ورودی داشته باشیم همون قدر هم صدای خروجی داریم . یعنی اگه15- دسیبل ورودی داشته باشم 15- دسیبل هم صدای خروجی داریم
مفاهیم کلی Compressor و Expander
بعد از تنظیم Ratio و Threshold مورد نظرمون چهار پروسس متفاوت روی سیگنالمون خواهیم داشت که توی تصویر پایین میتونید ببینید .
1- میاییم میگیم صداهایی که بالای آستانه هستند رو به نسبتی که براش مشخص کردیم کاهش بده
مثلا توی این حالت اگه 25- دسیبل ورودی داشته باشیم 20- دسیبل خروجی خواهیم داشت.
نکته مهم : در این حالت تغییری برای صداهایی که پایین تر از آستانمون هست اتفاق نمیفته مثلا اگه 60- دسیبل ورودی داریم 60- دسیبل هم خروجی خواهیم داشت .
.
به این حالت پروسس میگن کمپرسورCompressor
درواقع توی کمپرسور کاهش داینامیک رنج رو داریم.
.
2- توی حالت دوم ما به داینامیک پروسسمون میگیم تمام ولتاژهای بالاتر از آستانه رو با نسبتی که مشخص کردیم بیشتر کن و افزایش بده .
مثلا اگه 15- دسیبل ورودی داریم 5- دسیبل خروجی خواهیم داشت.
.
نکته مهم : در این حالت هم پروسسور کاری به ولتاژهای زیر حد آستانه نداره و تغییری نمیکنن.
به این حالت پروسس میگیم Expander اکسپندر
درواقع اکسپندر لول صداهای بالای آستانه رو افزایش میده پس در نتیجه داینامیک رنج رو هم افزایش میده
3-توی این حالت به پروسسور میگیم به صداهای بالای آستانه کاری نداشته باش بلکه صداهای زیر حد آستانه رو با نسبتی که براش مشخص میکنیم کاهش بده .مثلا اگه 60- دسیبل ولتاژ داریم بشه 90- دسیبل.
.
نکته : توی این حالت صداهای بالای آستانه تفییری نمیکنن
به این حالت پروسسور مجددا میگن Expander
که درواقع دوباره باعث افزایش داینامیک رنج میشه
.
4- و توی حالت چهارم به پروسسور میگیم صداهای زیر آستانه رو افزایش بده بدین معنی که اگه مثلا صدایی داریم 60- دسیبل به نسبتی که براش مشخص میکنیم میشه 30-.
.
توی این حالت درواقع داینامیک رنج مجدد داره کم میشه و ما به این حالت پروسس میگیم کمپرسور Compressor
توی این پروسسور داره صداهای زیر آستانه رو کم میکنه پس در نتیجه داره داینامبک رو کم میکنه
.
خوب همون طور که دیدین ما عملا دو حالت کمپرسور و دو حالت اکسپندر داریم.
خوب از اینجا به بعد میریم و توی عمل کار رو انجام میدیم با پلاگین های داخل نرم افزارمون .
پیشنهاد میکنم اگه مطالب بالا براتون گیج کننده بوده یه بار دیگه از اول ویدیو رو ببینید و بعد ادامه.
کمپرسور معروف شرکت Wave
خوب بریم و چهار حالت داینامیک پروسسور رو در عمل چک کنید .
پیشنهاد میکنم حتما همزمان با آموزش نرم افزار خودتون (کیوبیس , پروتولز , اف ال استودیو و …) رو باز کنید و طبق آموزش مرحله به مرحله پیش برین تا درک بهتری از آموزش داشته باشین.
صداهایی که داریم از لحاظ لول با هم نا برابر هستن . و صدای کیک از همه بلند تر هست . فرض کنید میخواییم صدای کیک رو در حد صدای اسنر پایین بیاریم .
.
1-ترشولد یا آستانه رو تا سطحی که میخواییم پایین میاریم و ریشیو رو روی نسبت 8:1میزاریم . یعنی به ازای هر 8 دسیبل تنها یک دسیبل از سیگنال عبور کرده از ترشولدمون بگذره و مابقی از بین برن .
همون طور که میبینید الان تنها صدای کیک هست که داره تحت تاثیر داینامیک پروسسور قرار میگیره و درواقع کمپرس میشه .
و وقتی کمپرس صورت میگیره یعنی داینامیک رنج داره کم میشه
2- توی این حالت ترشولد رو دست نمیزنم و فقط Ratio رو روی 0.5:1 میزارم . یعنی به ازای هر نیم دسیبل ورودی یک دسیبل خروجی داریم .
این بدین معنیه که عملا صدامون داره دوبرابر میشه و همون طور که میشه حدث زد الان صدای کیکمون بیشتر شد .
.
3-خوب الان با صداهای زیر استانه کار داریم و مثلا فرض کنید میخواییم صداهای زیر صدای اسنر رو حذف کنیم .
کافیه ترشولد و Ratio رو طبق برنامه ای که داریم تنظیم کنیم و میبینید که صداهای های هت و راید حذف شدن.
.
4- و مرحله آخر صداهای زیر آستانه که میخواییم افزایش بدین
خوب فک کنم الان بدونید چیکار باید کنیم …
و میبینید که نتیجه این شد که صداهای زیر آستانه بشدت قویتر شدن و البته داینامیک رنج کاهش پیدا کرد .
.
نکته بسیار مهم :
در موسیقی و میکس از شماره 4 (یعنی افزایش داینامیک در صداهای پایین آستانه) .و 2 (یعنی افزایش داینامیک در صداهای بالای آستانه) .معمولا خیلی استفاده نمیشه .
.
و دلیلشم این هست که معمولا در میکس صداهای زیر حد آستانه نویز هستن .
مثلا فرز کنیدصداهای زیر آستانه درلاین خواننده رو بخوایین افزایش بدین . توی این حالت تنها صدای نویز محیط و صداهای نفس و صدای دهن خواننده اغراق میشن که نیازی نداریم .
.
و در رابطه با استفاده از کمپرسور شماره چهار باید بگم . تصور کنید یه لاین گیتار داریم که توی قسمت ورس خوب شنیده میشه ولی توی جاهای شلوغ موزیک خوب شنیده نمیشه .
خوب به طور عادی اگه بخواییم صدارو زیاد کنیم , جاهای خلوت موزیک صدا زیاد میشه و اگه بخواییم صدا زیا نکنیم توی قسمت شلوغ صدا شنیده نمیشه .
.
توی این حالت یعنی داینامیک رنج صدای گیتار زیاده . ما دو جور میتونیم داینامیک رو کم کنیم تا بتونیم همه صدا رو با هم زیاد کنیم و در عین حال صدا یکنواخت بگوش برسه.
1- بالا بردن صداهای زیر آستانه
2- پایین آوردن صداهای بالای آستانه
در هر دو حالت ما داینامیک رو داریم کم میکنیم .
.
اما روش درست کم کردن داینامیک به روش 2 هست . یعنی کم کردن داینامیک از طریق صداهای بالای آستانه .
چون اگه بخواییم صداهای زیر آستانه رو زیاد کنیم و از این طریق داینامیک رو کم کنیم عملا داریم نویز و صداهای اضافه رو هم به همراه صدای اصلیمون زیاد میکنیم .
پس روش درست , کمپرس در کمپرسور کردن صدا به روش تغییر داینامیک صداهای بالای آستانه هست .
Limiter چیست ؟
لیمیتر درواقع کمپرسور هست که Ratio خیلی بالایی داره. به طور کلی به کمپرسور هایی که Ratio 9:1 به بالاتر دارن , لیمیتر میگن.
که البه خود لیمیتر ها هم به دسته های مختلف تقسیم میشن .
توی یه تعریف دیگه به کمپرسور با Ratio بینهایت لیمیتر میگن.
برای همین هست که شما توی لیمیتر ها معمولا Ratio نمیبینید چون به طور پیش فرض Ratio بالایی دارن . یا حتی برعکس توی یه سری کمپرسور ها مثل کمپرسور کیوبیس شما ریشیو بالای 8 نمیبینید چون بعد از اون دیگه لیمیتر میشه .
Gate چیست ؟
به اکسپندرهای پایین آستانه (داینامیک پروسسور شماره 3) زمانی که Ratio اونها خیلی زیاد باشه میگن گیت . یعنی صداهای زیر آستانه رو کلا Mute میکنه .
و به گفته دیگه به اکسپندر با Ratio بینهایت , گیت گفته میشه.
