آنچه در این مقاله میخوانیم: سوالات متداول هنرجویان موسیقی
رازهای خوانندگی
نکته مهم : این مقاله تنها بخشی از گفت و گوی مورد بحث (رازهای خوانندگی پارت 1) میباشد . لطفا برای استفاده هر چه بیشتر، فایل صوتی این پادکست رو گوش کنید .
همچنین میتونید برای شنیدن پارت 2 از پادکست رازهای خوانندگی ، روی آن کلیک کنید.
سلام،به یکی دیگه از پادکست‌های سایت انزو حکمت خوش اومدید.امروز در خدمت نوید نیک عزیز(خواننده و مدرس صداسازی و خوانندگی و آواز)هستم.امروز می‌خوایم در رابطه با “رازهای خوانندگی” صحبت کنیم که مطمئنم خیلی ازش میتونید استفاده ببرید.
نوید جان سلام
نوید نیک:
سلام و درود به شما و سلام به همه کسایی که ما رو دنبال می‌کنن و خوشحالم از اینکه روز به روز آمار بازدیدهامون بالاتر میره و خوشحالم از اینکه مردم فهیمی داریم که میدونن بایستی به هنر از دیدگاه علمی هم نگاه بکند و فقط ذوقی نباشه
انزو حکمت:
دقیقاً همینطوره،درادامه صحبت‌هایی که اون روز می‌کردیم در رابطه با اینکه این روزا توی حوزه صداسازی و آواز چه اتفاقی میوفته و هرجا که سرچ میکنی کلی استاد با کلی متد مختلف هست و هرکی به یک شیوه ای صداسازی و آواز رو تدری میکند و منی که به عنوان هنرجو ممکنه بترسم و ندونم کدومش درسته کدومش غلطه و به کدوم میتونم اعتماد کنم یا کدومش به درد من میخوره؟و رازهای خوانندکی چیه؟
نوید نیک:
دقیقاً،به نکته ی قشنگی اشاره کردی;ببین وقتی که شما یه سازی رو شروع میکنی، نمیتونی بگی من با این کتاب شروع کردم الانم میخوام با همین کتاب دنبال کنم و مسیرم رو ادامه بدم.ممکنه اون مربی که شما انتخاب کردی بگه من اصلاً کاری به این کتاب ندارم یا اصلا ممکنه بگه من با این کتاب زاویه دارم یا اینکه بگه من اصلا این کتاب رو بلد نیستم.
این مسئله خیلی طبیعیه ، ما توی پرورش صدا هم این موضوع روداریم،متدهای مختلف آموزشی وجود داره که هدف همه اونها یک چیزه که در پادکست شماره ۱ که عزیزان می‌تونن مراجعه بکنن ، اونو گفتم(استانداردسازی خروجی صدا) ولی این اجازه رو باید بدیم که اتودها پیشرفت و رشد کنند ، تکنیکها به روزرسانی شوند و هم این رو بپذیریم که مخاطب ما هم در حال تغییره،چون موسیقی در حال تغییره،هنر و درک و شناخت در حال تغییره و این یکی از رازهای خوانندگی است.
ممکنه اتدی که در ۴۰ سال پیش بوده، امروز منسوخ میشه و یه متد جدید میاد که اونو خیلی راحتتر میکنه. پس اگر مربی،مربی ای باشه که به دنبال آپدیت خودش باشه، هر بار خیلی موفقه و هرکدوم از متدها قصه ی خودشونو دارن ، روش و راه خودشونو دارن ولی اصل همشون یک چیز است(مثل پیامبرها می باشد که همشون منش و شریعت خودشونو میارن ولی همشون از یکتاپرستی میگن)
در موسیقی و رازهای خوانندگی هم همه از یه مسیرمیرن و هر کسی مسیر خودشو داره ولی در نهایت همه می‌خوان به یه خروجی صدا برسند و خیلی زیادی هستند و حتی بعضیاشون معادل انگلیسی هم ندارند.
انزو حکمت:
یه جورایی انگار سلیقه میشه ، مثلاً من مدرس الان فلان متد رو آموزش میدم ولی با سلیقه خودم.
نوید نیک:
نه من پیشنهاد میکنم اسم سلیقه رو روش نذاریم.بحث تجربه ی اون مربی خیلی مهمه. صدا یه چیزیه که در هر فردی با فرد دیگر متفاوته یعنی شما شاید تار رو بدی دست دو نفر این دو نفر و اونها رو سر یه کلاس بنشونی و به هردو آنها هم یاد بدی و اونا هم تارنوازی رو یاد بگیرن ولی دو نفر رو نمیتونی سر یه کلاس صداسازی بنشونی و به اونها یاد بدی.البته منکر کلاس‌های گروهی نیستم (به شرطی که مربی،مربی کارآزموده‌ای باشه)ولی از کلاس‌های خصوصی صداسازی دفاع میکنم چون هر کسی از یه راهی میره (مثل دو مریضی که برای سرماخوردگی پیش دکتر میرن با داروها و دوز مصرفی متفاوت )
اینکه مربی به این متدها آگاه باشه و بدونه که الان با کدام اتود میتونه این مشکل را از هنرجو حل بکنه هنره. برای همین توی صداسازی مهم نیست شما با کدام تکنیک کار میکنی ولی خیلی مهمه که اون مربی واقعاً بلده شما رو تو مسیری که نیاز داری ببری،ببره یا نه؟ این خیلی اهمیتش (در رازهای خوانندگی)اتفاقاً مهمتر از اینه که من با چه متدی بخونم.اگه مربی با اون تکنیکها بلد باشه صدای تو رو بکشه بیرون حله. این خیلی مهمتر از اونه که شما با چه متدی کار کردی.
انزو حکمت:
پس شما میگی وقتی که (من هنرجو) میخوام به یادگیری آواز شروع کنم،به این دقت نکنم متدی که اون استاد میخواد تدریس کنه چیه و برم شروع بکنم…
نوید نیک:
نه دقت کند و بپرسه و بعد راجب اون تحقیق کنم ولی از اون مهمتر اینه که این مربی چقدرروی این متد اشراف داره و چقدر تجربه داره و می‌دونه که من مشکلاتم چیه؟.ما توی آواز یه چیز متفاوت با ساز داریم(هرچند که من همیشه میگم حنجره ی شما مثل ساز میمونه).فکر نکنید حنجره یه چیز متفاوته.
“حنجره شما،ساز شماست” ولی شما وقتی سر کلاس گیتار می‌شینی ، روز اول که چیزی از گیتار نمی‌دونی و بعد یه مدت یواش یواش تازه یاد می‌گیری که جای دست و سیم ها و میله چیه و چجوری باید قرار بگیره و استایلش چه شکلیه؟
درآواز چون ما حنجره امون رو از کودکی داریم و یه چیزایی هم واسه خودمون خوندیم ، متاسفانه کاری که میکنیم اینه که میایم خیلی سر راه صدامون مانع میسازیم (یعنی کارهای اشتباه را به انجامش عادت میکنیم که حالا بعدا درست بشه) مثل کسی که یه گیتار خریده و رفته خونه و چندین و چند سال واسه خودش گیتار زده (کلاس نرفته) و وقتی میره سرکلاس ، مربی میگه ببین “این دستت اشتباهه” ولی حالا طرف دستش خشک شده(عادت کرده) و الان براش این تغییر سخته.
بررسی حرکات غلط در کارهای روزانه و تاثیر آن بر حنجره
انزو حکمت:
از اون کارهای اشتباهی که میگیم ما از بچگی انجام میدیم و خیلی هم درسته، میتونید چند تاشو نام ببرید؟
نوید نیک:
بله،در ادامه مبحث” رازهای خوانندگی ” باید بگم یکی از کارهای اشتباهی که هست اینه که مثلاً ما عادت داریم وقتی طرف میخواد اوج بخونه یا به شدت فشار هوا پشت اون اوج می‌ذاره یا اینکه انقدر می‌ترسه که هیچ وقت به اوج نمی‌رسه که هردوی اینها اشتباهه.اگر فشار هوا بذاری پشت اوج خوندنت، هیچوقت به اوج نمیرسی و اگرم بترسی و اوج نخونی بازم به اوج نمیرسی.
خیلیا هم توی بم مشکل دارن . مثلا طرف میاد میگه “من بم رو عالی میخونم ولی توی اوج رو مشکل دارم” و جواب من به اون اینه که اتفاقا شما بمت مشکل داره که اوجت رو مشکل داری.خیلی چیزهای اشتباهی وجود داره;مثلاً ما حتی در شنیدن هم اشتباه می‌شنویم. درشنیدن ملودی،عادت نداریم درست بشنویم و وقتی سرکلاس میره میگه “عه من اصلا این نت ها رو نمیشنیدم” چرا اینجوریه؟چون ذهن، شما رو گول می‌زنه که همیشه سراغ کاری که راحته بری .
و یکی از رازهای خوانندگی اینه که وقتی ما سمت کارای راحت میریم،یک سری کارهای اشتباه رو بهت دیکته میکنه و شما فکر می‌کنید درسته.”پچ پچ کردن”خیلی اشتباهه و توی خانم‌ها خیلی زیاده یا حتی “صدای کودک” هم کار اشتباهیه و خب برای یک خواننده ،این کار ممنوعه.اگه دختر خانم‌ها و خانم‌هایی که در این ویس رو گوش میدن، خواننده نیستن اصلا اشکالی نداره این کارو انجام بدن ولی اگر خواننده هستی این کار باعث بالا کشیدگی حنجره میشه و بعد درست کردن این سخته.
خیلی‌ها برای اینکه فالش نشوند ، صداشونو پشت بینیشون مخفی میکنند و بعد میاد میگه که آقا من دارم تو دماغی میخونم(این از عادته)چرا؟چون میخواسته قالش نخون و برای اینکه صداشو کنترل کنه و نمی‌دونسته چه جوری باید با تار صوتی، صدا رو کنترل کنه ، صدا رو انداخته اینجا و اینجا آواز خونده.(برای درک بهتر، ویدیوی آموزشی این پادکست رو ببینید) ولی این کار در آواز،یه کار غلطه ولی چون نمی‌دونه و فکر میکنه دستاورد بزرگی به دست آورده ،بعدا درست کردنش سخته.
نکات مهم در کلاس صداسازی
در کلاس صداسازی، شما همیشه اول باید اشکال رو نشون طرف بدی و بعد براش رفعش کنی. نه اینکه بگی خب یه تمرین داریم این تمرینی که می‌خوایم انجام بدیم باعث می‌شود که از شکست صوتی شما، جلوگیری کند .اول باید نشونش بدی ایراد چیه و کجا ایراد داره تا بعد بتونه حلش کنه و این چیزیه که در ساز متفاوت است.
انزو حکمت:
اینجوری که من برداشت کردم شما حرفتون اینه که زمانی که من با یکی از دوستام هر دو سر یک کلاس آواز بریم،ممکنه به من یه جوری کلاس آوازو درسهای آواز داده بشه( نسبت به ایراداتمون)و به اون یه جور دیگه.
نوید نیک:
دقیقا;اگر مربی، مربی باتجربه و کارآمدی باشه “بله” ولی اگرمربی، مربی ای باشه که فقط به صرف دیدن چندتا ویدیو آموزشی و در یوتیوب گشتن (دوست ندارم چیزای منفی بگم ولی میگم به خاطر اینکه خودمو موظف میدونم جواب درست به مردم بدم) اگر مربی ، مربی کارآزموده‌ای باشه”بله”،اگر نه همه رو به یه چوب میخواد برونه و آخرشم فقط یک نفر تو اون جمع مثلاً دو نفره یا ۱۰ نفره جواب میگیره.
انزو حکمت:
نه اتفاقاً به نظرم این مدل دوم (یعنی مدلی که صفر و صد مدرس داشته باشه و همه رو نسبت به اون صفر و صد خودش تدریس کنه) رو ما خیلی دیدیم (یعنی چه توی نوازندگی و چه در کلاس‌های آواز)
نوید نیک:
درسته و متاسفانه این قضیه کم نیست.یک هنرجو بایستی به شدت مراقب باشه و همینجوری هرکی یه تیپی زد و یه میکروفونی به خودش وصل کرد،قرار نیست که حتما دانای آموزشی هم باشه.
دلایلی که در قدیم اجراها با کیفیت تر بود و رازهای خوانندگی
انزو حکمت:
حالا این وسط بعضی وقتا یه دفعه یه سوالی پیش بیاد.ما الان در هر کدوم از شهرهایی که هستیم ، کلی مدرس داریم و خب به کرات می‌تونیم توی یوتیوب یا اینستاگرام ببینیم که خیلیا میان تدریس میکنند(به شیوه‌های مختلف یا درس های مختلف) و اگر بری و ببینی خروجی چیه، میبینی خروجی صفره.
در ادامه ی موضوع “رازهای خوانندگی” میخوام بگم که توی خواننده‌های خیلی معروفی که ما الان داریم،همینو بخوایم مقایسه کنیم با سوپراستارهایی که قدیم بودند(مثل معین) و هر چقدر که از اون زمان اومده پایین، انگار کیفیت کمتر و هی کمتر شده.
بحثم بحث سبک‌های مختلف نیستا،من توی همین پاپ رو میگم (اصلاً نمیخواد بریم توی ژانر رپ یا راک یا چیزهای دیگه) در خواننده هایی که داریم،وقتی اجرای زنده رو نگاه میکنیم، یه وقتایی اون همون نوار کاست 30سال پیش رو گوش میدی یا این نوارریلایی که در قدیم بود، خیلی خوب و با کیفیت و بدون فالشی و لذت می‌بری ولی الان با این همه کلاس‌های آواز و متدهای عجیب غریب خواننده‌ها، اون کیفیت رو ندارن.سوالی که پیش میاد اینه که قبلاً چیکار میکردن و الان چیکار می‌کنن؟
نوید نیک:
خب این دوتا سوالیه که یه سوال خیلی خوب تو دل این همین آخره گفتی. “قبلا چیکار میکردن؟” اینو لطفاً نگهدارو حتما در ادامه پادکست”رازهای خوانندگی” ازم بپرس چون میخوام راجع به اینکه قبلا چه کار میکردن بگم.
(رازهای خوانندگی پارت 1)
بذار اول اینو بگم که ببین زمانی که ما وارد دنیای کامپیوتر میشیم و خیلی کارها ساده سازی میشه ، خود به خود بشر هم یه کوچولو تنبل میشه (یعنی وقتی من خیالم راحت باشه که اگر رفتم استودیو و یه چیزی رو فالش خوندم، انزو میتونه برای من فالگیریش کنه ، ملوداینش کنه ، تیونش کنه خب دیگه خیالم راحته و میگم حالا اشکال نداره دوجاش هم فالش خوندم.وقتی میدونم میتونم از یک شعری که هشت تا بیت داره،کلمه کلمه اش رو شما از توش وکال بکشی بیرون چرا به خودم سختی بدم.
به خاطر همینه که این اتفاق در رازهای خوانندگی ، اتفاق بدیه که باعث شده بگیم “حله من برات درستش میکنم”.از اونجایی که متاسفانه پول هم خیلی اهمیت داره،متاسفانه خیلیا میگن “آقا بیا،درسته،کارت درسته،بیا بخون” ولی فارغ از اینکه توهمی که در ذهن اون فرد ساخته میشه و چیزی که از خودش داره می‌سازه که من الان دیگه یه خواننده شدم و الان دیگه خیلی دیده میشم و سه روز دیگه تلویزیون دعوتم میکنه فارغ از اینکه همون تلویزیونم که دعوتش میکنه اتفاقاً یه قصه دیگریست.
یواش یواش نگاه میکنیم و میبینیم کلی خواننده داریم که قارچ طور،هر روز کار منتشر میکنند(از اسم های جدید) ولی متاسفانه اگه بگی “یک لحظه برا من زنده بخون”، میبینی که هیچ چیزی در چنته وجود نداره. چرا؟چون همه اون صدا، کامپیوتر بوده و این بده. این متاسفانه بخش منفی ماجرا در رازهای خوانندگی است.
(رازهای خوانندگی پارت 1)
بخش مثبت ماجرا اینه که وقتی که این علم وجود داره،این کامپیوتر وجود داره و شما میتونی ازش استفاده بهینه ببری،چرا وقت اون صدا بردار یا تنظیم رو برای فالش گیری صدات بگیری؟تو ژوس بخون تا اون بتونه کلی هنر دیگه روش پیاده کنه و وقت کنه بتونه کارای دیگه انجام بده.چیزی که تو میتونی به عنوان یک انسان انجامش بدی رو انجام بده و بعد بزار اون دیجیتال کار خودشو بکنه;نه اینکه تو وظایف انسانی خودتم انجام ندی و بگی همون دیجیتال همه رو درست میکنه.
به همین خاطر ما تعداد بسیار فراوانی خواننده میبینیم که توان اجرای روی استیج رو ندارن و متقابلاً تعداد بسیاری هم مربی میبینیم که وقتی طرف پیشش میاد و میگه میخوام آواز یاد بگیرم،طرف میگه “بذار حداقل من یه کاری بکنم این یه ریتم رو درست اجرا بکنه، یه سر ضرب بخونه،میره تو استودیو و اون کسی که میخواد ضبط بکنه بیچاره میشه ولی خب ضبط میکنه دیگه بالاخره”
(رازهای خوانندگی پارت 1)
انزو حکمت:
این فقط برای آسون شدن ماجراست یا اینکه چیز دیگری است؟چون بعضاً خیلی وقت‌ها من می‌بینم که دوستان میگن “ما روزی 2/3 ساعت تمرین میکنیم ” و خب اگر تویی که خواننده هستی روزی دو ساعت داری تمرین میکنی نباید اصلا اینجوری بخونی.یعنی ایراد از چیه؟از آموزش است؟شیوه و متد مشکل داره؟این یکی از رازهای خوانندگی است؟
نوید نیک:
نه نه ایراد از “تفکر” است.باید از اون کی که دو سه ساعت تمرین میکند پرسید که اون دو سه ساعت رو چجوری تمرین میکنه؟به یقین میتونم بگم که میگن میریم توی اتاق و شروع میکنیم به تمریناتی که استاد گفته و یعنی هیچ خبری در تمرینات غیر صوتی توی تمرینات این نفرات نیست.
الان مثلا من به شما میگم آقای انوشیروان روحانی در روز ۱۲ ساعت تمرین پیانو میکنه.آیا واقعاً یعنی این ۱۲ ساعت رو پای پیانو می‌شینه و تمرین میکنه؟”قطعاً که نه”، قطعاً هزار تا کار دیگه انجام میده(از ژستش و اکل دستش بگیر تا تفکری که اصلاً چشماش رو بسته و تفکر میکنه به نوازندگیش، که این خودش تمرینه و یکی از رازهای خوانندگی است)
(رازهای خوانندگی پارت 1)
یه زمانی یادمه که می‌گفتن “استاد شجریان روزانه ۴۵ دقیقه تمرین تنفس میکنه”.خب اینم جز همون ۸ ساعت تمرین روزانه و رازهای خوانندگی است ولی متاسفانه ما میگیم تمرین کن و طرف میگه “چشم ، استاد سلام از هفت و نیم صبح شروع کردم به تمرین کردن” خب اینجوری که صدا برات نمیمونه!!ما تفکرمون اشتباهه.1.دنبال چشم و هم چشمی هستیم. 2.دنبال این هستیم که یه چیزی بدیم بیرون تا خودی نشون بدیم و این خیلی بده.
ببین یه زمانی شما اگه می‌خواستی دنبال چهار تا خواننده بگردی باید به بدبختی پیداش میکردی ولی الان اینجوری نیست و همه کلی ادعا دارند.این به خاطر اینه که متاسفانه ما یکمی شهوت خوانندگی زیادی گرفتتمون و خب اشکال نداره،دوست داری بخونی بخون، دوست داری تلاش بکنی بکن ولی تو رو خدا از یه راه درستی وارد شو که فردا روز که میخونی،آدمی که سرشون به تنشون در موسیقی می ارزه و تو رو نگاه میکنه حداقل بگه “به به چه جوون خوش صدایی”.
(رازهای خوانندگی پارت 1)
الان اگه نگاه کنی بیشتر همه میگن به به چه جوون خوش اندامی، به به به چه عکس کاوری!! و کسی نمیگه به به چه صدایی یا به به چه دانشی و این نقطه ی بد ماجراست. حالا ممکنه خیلیا زاویه بگیرن با این موضوع .همه اینها لازمه ولی عزیز من اصل کار،خوانندگی است و بقیه چیزا جزئیات کار و از رازهای خوانندگی است.
انزو حکمت:
در ادامه رازهای خوانندگی میخوام بپرسم که حالا چرا اون قبلنا اینقدر خوب بودن؟
نوید نیک:
خب ببین یه بحثش اینجاست (البته این حرفا خیلی حرف میاره).از یه جهتی،تکلیف هرکسی هم با خودش مشخص بوده ولی الان تکلیف هیچکس با خودش مشخص نیست(یعنی همه می‌خوان که یک کسی باشن،همه تلاش میکنند برای اینکه یک افتخاری برای خودشون و خونواده‌شون باشند).اون زمان اینجور بوده که هم اعتماد به نفسشو داشته،هم توی فضایی رشد کرده که فضای موسیقیایی بوده و هم اینکه این چشم و هم چشمی‌ها و این(معذرت میخوام این کلمه رو به کار می‌برم)حسادت‌ها و زیرآب زدن‌ها و اون بلد نیست و من بلد نیستم و اینا نبوده .
(رازهای خوانندگی پارت 1)
هر کسی،مسیرش برای خودش مشخص بوده و این یکی دیگر از رازهای خوانندگی بوده.یعنی خواننده واقعی، کنار آهنگساز واقعی،کنار ترانه سرای واقعی،کنار تنظیم کننده واقعی قرار می‌گرفته و این مربع تکمیل می‌شده و هر کسی مسیر خودشو می‌رفته.کسی نمی‌خواسته تو کار اون یکی دخالت بکنه و از همه مهمتر، موسیقی سر جای خودش بوده.امروزه موسیقی سرجای خودش نیست.
انزو حکمت:
یعنی چی سر جای خودش نیست؟
نوید نیک:
امروز شما به عنوان یه آهنگساز، برای یکی از دوستانی که میخواد پیشت کار ضبط کنه بگو که “من برات یه کار ساختم و در سل مینور اینو بخون” و طرف میگه این کار رو من نمی‌تونم توی سل مینور بخون و میخوام این کار رو توی ر بخونم و شما به عنوان یه آهنگساز( شما پیشنهاد کار دادیا ) یه کاری رو ساختی و می‌خوای به یه خواننده بدی.قطعا میری اون خواننده‌ای رو پیدا میکنی که روی همون کوکی که دلت میخواد و ساختی بتواند بخواند…
(رازهای خوانندگی پارت 1)
