آنچه در این مقاله میخوانیم:
آداب استودیو
وقتی صحبت از آداب استودیو میشه معمولا کارایی که خواننده یا گوینده زمان ورود به استودیو باید انجام بده رو مینویسن و در موردش صحبت میکنن و کاملا هم درسته . اما به جز شخصی که داره برای ضبط وارد استودیو میشه ، اون صدابردار هم که در اون لحظه اوپراتور شما هست هم باید یه سری آداب رو توی استودیو در حین ضبط ، قبل ضبط و حتی بعد ضبط باید انجام بده .
توی این مقاله قصد داریم تا در مورد موارد و آدابی صحبت کنیم که اوپراتور باید در زمان های متفاوت ضب در قبال مشتری باید انجام بده .
در طول مقاله هر جا از کلمه مشتری استفاده کردم منظورم همون کسی هست که برای ضبط به هر ترتیب وارد استودیو میشه. حالا ممکنه اون مشتری خواننده ای باشه که برای خوندن یه اثر وارد استودیو میشه یا ممکنه دوبلور باشه یا حتی گوینده و شاعر و … در هر صورت کسی که برای انجام کاری وارد استودیو میشه برای ما مشتری هست .
البته یه نکته هم بگم برای همدردی با دوستان عزیز صدابردار خودم که متاسفانه خیلی از خانواده ها کلا استودیو داشتن و کسب درآمد از موسیقی به این شیوه رو اصلا شغل حساب نمیکنن . البته نمیتونم بگم خانواده ها حق دارن این طرز تفکر رو داشته باشن یا خیر ولی متاسفانه جلب اعتماد خانواده ها برای اینکه یه نفر بخواد کلا از موسیقی درآمد داشته باشه همیشه یکی از چالش های بزرگ برای راه اندازی استودیو بوده و هست .
هر چند صدابردار مجبوره کلی هزینه های سنگین کنه برای راه اندازی یه استودیو ، از آکوستی کردن استودیو گرفته تا خرید تجهیزاتی مثل میکروفون ، میکسر ، کارت صدا و … که وسایل ضروری برای راه اندازی استودیو حساب میشن تا دیزاین کردن محیط استودیو تا اجاره بهای مکانی که برای استودیو مجبوره پرداخت کنه تا دردسرهای مجوز راه اندازی استودیو تا … اینا فقط چند تا از کارای بیشماری هست که صدابردار بنده خدا مجبوره انجام بده ، دردسرهایی که باید بکشه تا بتونه در نهایت یه استودیو رو راه اندازی کنه.
تازه بعد از همه اینا باید نظر خانوادشم جلب کنه که اونم خودش یه دغدغه حساب میشه برای اون بنده خدا . اینارو گفتم که بگم کاملا درک میکنم که یه نفر چقدر ممکنه سختی بکشه تا بتونه استودیو شخصی خودش رو راه اندازی کنه اما با این حال هیچ کدوم از اینا دلیل نمیشه تا آداب استودیو رو بلد نباشیم . ما باید بدونیم قبل ، در حین و بعد از حضور مشتری در استودیو چه کارهایی باید انجام بدیم و درواقع چه وظایفی در قبال مشتری و پولی که ازش میگیریم داریم .
اگه سوال داشتین که چرا من میتونم این مقاله رو بنویسم باید بگم من (انزو حکمت) از سال 1392 به مدت 10 سال (تا سال 1402) تجربه کار حرفه ای در استودیو آوای نیایش رو داشتم و الان هم (1403) ساکن انگلیس هستم و اینجا هم استودیو شخصی خودم رو دارم و تمام چیزهایی که از من میشنوین همشون تجربیات خودم و دنیای حرفه ای صدابرداری روز دنیا هست که بهتون منتقل میکنم .
یکم مقدمه طولانی شد اما به نظرم زدن یه سری حرفا همون اول کارلازم بود. خوب برسیم به بحث اصلیمون و سوال اول .
1.چرا اطلاعات درباره آداب استودیو برای هر صدابردار یا اوپراتور لازم است؟
به دلایل زیر به عنوان یک صدابردار یا اوپراتور، داشتن آگاهی از آداب استودیو اساسیه
- **حفظ کار حرفه ای**: آداب استودیو نقطه‌ی اصلی برای حفظ حرفه ای بودنتونه. رعایت این آداب نشون دهنده احترام شما نسبت به فرآیند کاری و مشتریتون هست و به شما کمک میکنه تا به عنوان یک حرفه‌ای معتبر شناخته بشید.
- **بهبود ارتباط با مشتری**: آگاهی از آداب استودیو به شما کمک میکنه تا بهترین تجربه رو برای مشتریان خودتون فراهم کنید. این شامل ارتباط موثر، احترام به زمان مشتریان و رعایت نیازهای اونها میشه.
- **کیفیت کار**: رعایت آداب استودیو میتونه به بهبود کیفیت کار شما کمک کنه. مثلاً، رعایت زمانبندی مناسب و حفظ محیط کاری منظم میتونه بر کیفیت نهایی ضبط تأثیر مثبتی داشته باشه.
- **ساختن ارتباطات حسنه**: احترام به آداب استودیو میتونه به ساختن ارتباطات حسنه با همکاران و مشتریان کمک کنه. این ارتباطات میتونه فرصت‌های جدید شغلی رو به شما ارائه بده و باعث افزایش اعتبار شخصی و حرفه‌ای شما بشه.
در کل، آگاهی از آداب استودیو برای هر صدابردار یا اوپراتور بسیار اساسیه چونکه تأثیر مستقیمی بر تجربه مشتریان، کیفیت کار و ارتباطات حرفه‌ای داره.
2. آداب استودیو : باید های قبل از ضبط دراستودیو
رعایت آداب استودیو برای ایجاد یک محیط کار حرفه‌ای و دوستانه بسیار حیاتیه، این موارد به توازن و هماهنگی بین احترام به حریم شخصیتی هر فرد و حفظ ارتباطات صمیمیتی و دوستانه کمک میکنه . در زیر به برخی از موارد مهم در این زمینه اشاره میکنم :
- **احترام به زمان**: رعایت زمان برای هر کسی مهمه. این شامل تحت‌اللفظی بودن زمان ملاقات‌ها و جلسات، عدم تأخیر بی‌دلیل و ارسال اطلاعیه‌های مناسب در صورت امکان نبودن در موعد مقرر میشه. این احترام به زمان میونه برای همه اعضای تیم، از جمله مشتریان، احساس ارزشمندی ایجاد کنه.
اگه استودیو شما انقدر شلوغه که تایم های پشت سر هم به مشتریهای میدین که خیلی عالیه ، چون تو همچین مواقعی مشتریها سعی میکنن حتی اگه تاخیزی هم توی ضبطشون پیش میاد درک کنن . مثلا اگه تایم استودیویی کهش ما بهشون دادین ساعت 4 هست و الان ساعت 4 شده و مشتری توی استودیو هست اما هنوز مشتری قبلی کارش تموم نشده ( حالا به هر دلیل ) تو همچین مواقعی اگه به مشتری بگین ببخشید مثلا 15 دقیقه دیگه ضبطمون تمومه ، مشتری درک میکنه و اتفاقا خوشحال میشه چون میبینه که شما برای ضبط هاتون ارزش قائل هستین .
تو همچین شرایطی میتونید یه سری وسایل رفاهی مثل کتری برقی برا درست کردن چایی یا قهوه یا حتی چند مدل بیکوییت توی استودیو داشته باشید تا مشتری بتونه بهتر سرگرم بشه تا شما هم کارتون تموم شه .
اما اگه شرایطی هست که قبل از مشتری شما توی استودیو ضبط دیگه ای ندارید یا مثلا یه روز تعطیل فقط برای یه نفر میخوایین برید استودیو . تو همچین شرایطی سعی کنید قبل از مشتری توی استودیو حضور داشته باشید ، تمام وسایل رو روشن کنید و آماده ضبط کنید و آماده بشینید تا زمانی که مشتری شما میاد اصلا متوجه نشه شما فقط به خاطر اون وارد استودیو شدید .
اگه مثلا قراره با مشتری ساعت 10 صبح ضبط کنید و شما همون ساعت 10 با مشتری میرسید یا حتی بدتر از اون مشتری مجبور میشه منتظر بمونه تا شما برسین . این حس خوبی به مشتری نمیده . یه جورایی نشونه بی حوصلگی شما نسبت به اون پروژه و اون مشتری هست و یه جورایی این حس رو به مشتری القا میکنه که شما خیلی احساس مسئولیت نسبت به اون شخص ندارید .
یادتون باشه مشتری برای حضور در استودی شما داره هزینه پرداخت میکنه و اون هزینه از نظرش خیلی زیاده پس سعی کنید برای وقت مشتریتون ارزش قائل بشید و جوری رفتار کنید که نشون بده برای شما هم کیفیت خوب و نهایی پروژش مهمه .
- **کامنت‌ها و انتقادها**: ارتباط باز با همکاران و مشتریان، امکان بهبود و پیشرفت را فراهم میکنه. اما باید مراقب بود که این انتقادها و نظرات با احترام و در قالبی مناسب و بهینه ارائه بشه تا احساس ارزشمندی و احترام برای همه ایجاد بشه .
اگه یه موقع هایی مشتری انتقادی داره بزارید انتقادش رو انجام بده بدون اینکه بخوایید جبه گیری کنید و از خودتون دفاع کنید .خیلی وقتا مشتری فقط دوست داره غر بزنه بدون اینکه واقعا بخواد بگه شما خوب نیستین .
بزارید یه مثال بزنم : یکی از مثال های بارز و پر تکرار همه مشتریها اینه که میگن فلانی کارش خیلی خوبه یا فلان استودیو فلان میکروفون رو داره یا فلان صدابردار هزینش از ت کمتره یا … توی این حالت مطمئن باشید اگه مشتری میخواست بره پیش اونایی که داره میگه میرفت و به شما هم نمیگفت . اگه داره این چیزارو به زبون میاره فقط میخواد بگه با این حال که اونا ممکنه ارزون تر از تو باشن یا فلان میکروفون رو داشته باشن اما من دارم میام پی تو و دوست دارم با تو کار کنم پس تو هم سعی کن همه خودت رو بزاری و کارم رو به بهترین نحو انجام بدی.
تو همچین شرایطی نمیخواد دلیل گرون تر بودنتون رو بگید ، نمیخاد بگین و ثابت کنید که مثلا شما بهتر از اونا هستین . فقط تلاش کنید که به مشتری این اطمینان رو بدین که تمام تلاش خودتون رو میکنید تا کارش رو به بهترین نحو انجام بدن . همین کافیه
اینو در نظر داشته باشید اگه مواردی که بهتون گفتم توی بیان قوانین کاریتون از همون اول خیلی توی کم شدن انتقادات کمک میکنه .
- **محافظت از حریم شخصی**: احترام به حریم شخصی مشتریان امری اساسیه. هرگونه انتقال اطلاعات یا اشتراک اطلاعات حساس باید با موافقت کامل انجام بشه و هرگونه نقض حریم شخصی باید جدی گرفته بشه .
- **مدیریت خشم و تنش**: در محیط کار، همیشه احتمال وجود تنش‌ها و اختلافات وجود دارد. اما مهارت در مدیریت این تنش‌ها و خشم به کمک ابزاری برای حفظ صمیمیت و روابط دوستانه است.
- **احترام به تفاوت‌ها**: هر فرد در یک استودیو می‌تواند تجربیات، مهارت‌ها و شخصیتی متفاوت داشته باشد. احترام به تفاوت‌ها و قبول وجود این تنوع می‌تواند به رشد و توسعه محیط کار کمک کند.
این موارد تنها چند نمونه از اصولی هستند که با رعایت آنها، محیط کاری حرفه‌ای و دوستانه می‌توان ایجاد کرد.
3.برای مشتریان خودتون توضیح بدید
اینو در نظر داشته باشید بالای 90 درصد مشتریهایی که دارید اطلاعات زیادی از تجهیزات استودیویی و شرایط کار در استودیو رو ندارن ، پس نمیتونید توقع داشته باشید اون جوری رفتار کنن که درست هست و شما دوست دارید.
همچنین اگه شما قوانین خاصی برای خودتون در هنگام ضبط دارید اون قوانین و شرایط رو برای مشتری توضیح بدید یا حتی اون قوانین رو روی کاغذ بنویسید و مثل تابلو روی دیوار نصب کنید که مشتری اونها رو بخونه و از قوانین اتودیوی شما آگاهی داشته باشه. به عنوان مثال مشتریهایی که برای بار اول وارد استودیو میشن فکر میکنن زمان استودیوشون از وقتی شروع میشه که وارد اتاق ضبط میشن اما شما میتونید به عنوان یکی از بندهای تابلو قوانین بنویسید که ساعت حضور مشتری در استودیو در نهایت حساب میشه و مشتری باید بابتش هزینه پرداخت کنه .
اینجوری مشتری میفهمه که چطور زمان خودش رو مدیریت کنه . یا مثلاً اگر براتون مهمه میتونید بنویسید از ضبط کارهایی که درون اونها از کلمات رکیک استفاده میشه خودداری می‌کنیم . به همین ترتیب میتونید هر قوانین دیگه‌ای که دارید تابلو بنویسید اونو بخونه.
یا حتی میتونید بنویسید که لطفاً به تجهیزات استودیویی دست نزنید یا برای تنظیم میکروفون لطفاً به صدابردار بگید تا فاصله اون رو برای شما تنظیم کنه و خودتون دخالتی نکنید و البته میتونید این‌ها رو با زبان دوستانه و محترمانه بنویسید .
بعد از این میتونید ببینید چقدر مشتریهای شما کاری که شما دوست دارید رو راحت‌تر بدون دردسر انجام میدن .
حتی بنظرم اگه شما برای خواننده ای کاری ساختین ، حالا چه آهنگسازی چه تنظیم و چه میکس و مسترینگ ، بنظرم قبل از اینکه پروژه رو قبول کنید اگه نکته ای توی همکاری شما لازم هست مشتری بدونه یا اینک شما توقعی از مشتری دارید بهش قبل از اینکه پروژه رو قبول کنید بگین .
شاید خیلی از دوستان فک کنن خوب اگه ما بخواییم خیلی موارد رو بگیم یا خیلی از توقعاتمون رو بگیم ممکنه مشتری بپره . برای درک بهتر کلمه توقع بزارید یه مثال بزنم : مثلا شما قراراه یه کاری رو برای کسی میکس یا مسترینگ کنید . متاسفانه هنوز که هنوزه خیلیها فک میکنن پروژه رو با هر کیفیت ضبط به صدابردار و میکس مَن بدن اون وظیفه داره که کارشون رو به بهترین شکل میکس کنه و اونو شبیه کارای درجه سک دنیا در بیاره .
اگه بخوام در موردش صحبت کنم خیلی طولان میشه و از بحث ممکنه خارج بشیم ، ولی تو این مثال شما میتونید به مشتری قبل از قبول پروژه ازش بخوایین که یه ماکت از کار رو براتون ارسال کنه و اگه دیدین پروژه با شرایط بدی ضبط شده یا VST هایی که توی پروژه استفاده شدن کیفیت مناسبی ندارن از همون اول یا پروژه رو قبول نکنید یا به مشتری بگین که مشکلات پروژش چی هست تا بعد از اتمام ، مشتری توقع بیش از حد از شما نداشته باشه .
بهتون قول میدم خیلی وقتا اگه پروژه ای رو قبول نکنید براتون خیلی بهتر از اینه که پروژه ها رو بخوایین به هر قیمتی بگیرین و انجام بدین و تهش نه شما راضی هستی و نه مشتری و اینجوری حتی شما دارین اسم خودتون رو بد نام میکنید .
من همیشه یه حرفی رو به دوستام میزنم ، بهشون میگم استودیو داشتن مثل سوپر مارکت زدن نیست که به هر حال یه سری از هم محله ای شما بیان و از شما خرید کنن . شما توی استودیو به عنوان اوپراتور و صدابردار یا تنظیم کننده باید تونید اعتماد مشتری رو جلب کنید و این کار با کیفیت خروجی خوب انجام میشه .
و بهتره بگم با رعایت کردن آداب استودیو انجا میشه . و البته این خوبیهای خودش رو هم داره . شما اگه مشتری داشته باشید که از کار کردن با شما راضی بوده مطمئن باشید دیگه شمارو از دست نمیده و تا زمانی که شما بخوایید باهاون کار میکنه حتی اگه از لحاظ قیمت شما بیشتر از بقیه قیمت بدید . اینو بهتون قول میدم به عنوان کسی که همیشه جز استودیو دارهای گرون بودم .
پس شما تلاش کنید که کار خودتون رو به نحو احسنت انجام بدین ، اطلاعاتی هم که باید مشتری داشته باشه بهش بگین .
4.آداب استودیو : باید های حین ضبط دراستودیو
1-شاید براتون جالب باشه یکی از مواردی که به شخصه خیلی تجربه کردم و خیلی از مشتریهای من از اون راضی بودن همیشه این مورد بود که موقع ضبط تمام حواسم به مشتری که داخل اتاق ضبط هست بود و سعی می‌کردم تمام نکاتی که لازم هست رو بهش گوشزد کنم.
معمولا توی مستر کلاس‌ها اساتید میکس و مسترینگ یا اساتید صدابرداری به هنرجوها میگن که شما فقط وظیفه ضبط صدا و تنها وظیفه درست رکورد کردن صدا رو دارید و هیچ وظیفه‌ای نسبت به ناظر ضبط بودن ندارید.
با اینکه این حرف رو رد نمی‌کنم اما به شخصه اعتقاد دارم شرایط موسیقی ایران با شرایط موسیقی جهانی کمی متفاوته در موسیقی جهانی به افرادی با عنوان ناظر ضبط بسیار اهمیت میدن و بسیار جا افتاده و همیشه خواننده وقتی قراره بیاد ضبط کنه همیشه ناظر ضبط هم باهاش هست و در واقع ناظر ضبط کسیه که مدت‌ها با خواننده تمرین می‌کرده ، نقاط ضعف و قوت خواننده رو می‌دونه و حتی می‌دونه که خواننده قراره چه تکنیک‌هایی رو توی این موزیک اجرا کنه.
با این حال که این صورت از ضبط کردن بسیار خوب و حرفه‌ای‌تر هست متاسفانه خیلی از خواننده‌های ما با این شکل ضبط کردن آشنایی ندارند اونا معمولاً تمام نکات رو از استاد موسیقیشون یاد می‌گیرند و بعد از مدتی تمرین دوست دارند که یک ترک رو با صدای خودشون داشته باشند .
از سمتی دیگه خواننده‌های ما یا نمی‌تونن یا نمی‌خوان که هزینه جداگانه‌ای بابت ناظر ضبط پرداخت کنن .کاری به درست یا غلط بودن این مورد ندارم فقط میخوام بگم که توی ایران خیلی از خواننده‌های ما سعی میکنن که خودشون ایرادات خودشون رو پیدا کنن اما همه‌مون می‌دونیم که در حین ضبط خود خواننده خیلی از ایراداتش را متوجه نمیشه و با این حالی که وظیفه صدابردار ناظر ضبط بودن نیست پیشنهاد میدم به دوستان عزیزم که اپراتوری یا صدابرداری میکنن که همیشه به خواننده یا نوازنده‌ای که توی استودیو هست توجه کنن، نکاتی که اونا خودشون متوجه نمیشن رو به اونا به هر ترتیب بگن و گوشزد کنند.
و طبق تجربه شخصی خودم یکی از دلایلی که با وجود اینکه استودیو من همیشه جز استودیوهای گرون قیمت حساب می‌شد اما خواننده‌ها و نوازنده‌ها دوست داشتند که با من ضبط کنند دقیقاً همین مورد بود و خیلی وقتا در حالی که همه شاکی از خرابی بازار بودن من همیشه تایمای ضبط رو دو هفته یا سه هفته‌ای به مشتری می‌دادم و مشتری حاضر بود که سه هفته صبر کنه بیاد استودیو من و ترجیح می‌داد ۲ هفته صبر کنه و هزینه بیشتر پرداخت کنه تا اینکه بخواد بره یه استودیو که بهش خیلی ارزش نمیدن اما هزینه کمتری پرداخت میکنه.
پس بهتون توصیه میکنم این روش رو انجام بدین و نشون بدید که پروژه مشتری برای شما بسیار مهمه.
2-نکته دیگه‌ای که طبق تجربه دیدم که مشتریها از دیگران و صدابردارهای دیگه شاکی میشن اینه که صدابردار در حین ضبط مدام گوشی خودش رو چک میکنه و اینو بهتون قول میدم که این کارتون بسیار حس بدی رو به مشتریتون که توی اتاق ضبط هست منتقل میکنه و مدام چک کردن گوشی شما این حس رو به مخاطب میده که نه تنها موزیکی که داری می‌خونی برای من ارزشی نداره بلکه کارت هم خیلی برام مهم نیست احساس مسئولیتی نسبت به کار تو ندارم .
هرچند که شما همچین منظوری نداشته باشید اما مدام چک کردن گوشیتون دقیقاً همین حس رو به مخاطب القا میکنه. پس پیشنهاد میدم این نکته رو هم رعایت کنید و باز هم یادآوری میکنم که هزینه‌ای که مشتری بابت ضبط میخواد پرداخت کنه ،براش هزینه کمی نیست گاهاً نه تنها هزینه کمی نیست بلکه برای شخص هزینه زیادی هم هست پس براش خیلی مهمه کارش در سریع‌ترین زمان و با بهترین کیفیت ضبط بشه.
3-نکته بعدی اینه که اگر به خاطر کار شخصی به هر دلیل مجبور بودید که وسط ضبط مشتری بلند شید و برید کارتون رو انجام بدین بعد از برگشت حتماً به مشتری این اطمینان را بدید مدت زمانی که بابت شما صرف شد رو پاش حساب نمی‌کنید و اون مجبور نیست پولی بابت این زمان پرداخت کنه.
به عنوان مثال اگر مجبور بودید ۵ یا ۱۰ دقیقه رو صرف کنید برای کار شخصی خودتون، بعد از برگشتتون در انتهای زمان ضبط یا ۵ یا ۱۰ دقیقه به خواننده تایم بیشتری بدید یا اگر براتون مقدور نبود اون ۵ یا ۱۰ دقیقه رو بهش تاکید کنید که باهات حساب نمی‌کنید که مشتری فکر نکنه تایمش رفته و پولی رو داره پرداخت میکنه که بابت شما صرف شده.
5.آداب استودیو : باید های بعد از ضبط دراستودیو
توی این قسمت در رابطه با موردی میخوام صحبت کنم شاید از لحاظ خیلیها اهمیت کمتری داشته باشه اما میخوام بگم که بعد از ضبط و بعد از اینکه هزینه رو با مشتری حساب کردید زمانیکه مشتری میخواست استودیو رو ترک کنه حتما اونو تا دم در همراهی کنید تا از استودیو خارج بشه .
این به مشتری این حس رو میده که شما براش ارزش قائلین و بهش احترام می‌ذارید.
6.بعد از اتمام پروژه و تحویل اون به مشتری تا چه مدت پروژه رو نگه داریم ؟
خیلی وقتا پیش میاد که مشتری بعد از اینکه یک پروژه را به اتمام رسوندید و حتی میکس و مستر هم کردید، بعد از مدت طولانی دوباره با شما تماس میگیره و از شما میخواد که یا تغییری توی پروژه ایجاد کنید یا اینکه لاین خاصی از موزیکش رو براش بفرستید.
اول از همه همیشه پیشنهاد میدم زمانی که یک پروژه رو به اتمام می‌رسونید و بعد از مرحله میکس و مسترینگ اگر پروژه شما خواننده داره یک خروجی یا اکسپورت بدون کلام از اون رو به خواننده بدید چون معمولا خواننده‌ها بعد از مدتی دلشون میخواد که نسخه بی‌کلام از کارشون رو داشته باشن تا بتونن موزیکشون را به طور زنده جلوی دوستاشون اجرا کنن.
یا حتی بعضی از خواننده‌های معروف‌تر که روی نسخه بی‌کلام آهنگشون در اجراهای ارگانی اجرا میکنن . پس همیشه نسخه بی‌کلام از کار رو به مشتریتون بدید.
خوب حالا به فرض اینکه تمام این کارها را انجام دادید و دیگه موردی توی پروژه وجود نداره خیلی وقتا به هر دلیلی ممکنه خواننده بعد از چند ماه دوباره پروژه‌اش رو بخواد یا حتی یک لاین جدا از پروژه رو از شما بخواد که براش ارسال کنید. خیلی از دوستان از من می‌پرسیدن که پروژه رو چند مدت نگه داریم .
بعد از اتمام پروژه بعضی‌ها 3 ماه و بعضیا ۶ ماه پروژه رو نگه می‌دارند و بعد از اون پروژه رو پاک میکنن. اگه بخوام تجربه شخصی خودم رو به شما بگم من یک هارد دو ترابایتی داشتم که معمولا اکثر پروژه‌ها رو درش بکاپ می‌گرفتم .
چند باری حتی پیش اومده بود که مشتری من بعد از حدود نزدیک به دو سال با من تماس گرفت و یکی از لاین‌های پروژه‌اش رو میخواست هرچند اگر تو اون شرایط من به مشتری می‌گفتم که پروژت رو پاک کردم تقصیری به گردن من نبود اما مشتری حس خوبی پیدا کرد چون که پروژه‌اش رو نگه داشته بودم ولی با این حال به شما پیشنهاد میدم حداقل ۶ تا ۸ ماه بعد از إتمام ، پروژه رو روی هارد بکاپتون نگه دارید و بهترین حالت همین هست.
و توصیه میکنم برای دوستانی که اپراتوری توی استودیو کار میکنن که همیشه یک هارد بکاپ داشته باشن فقط برای پروژه‌های بکاپشون.
آنچه در این مقاله میخوانیم:
