آنچه در این مقاله میخوانیم: میکروفون گذاری
میکروفون گذاری
دوستان عزیزم سلام امیدوارم که حالتون خوب باشه . انزو حکمت هستم و با سومین پادکست از سری پادکستهای سایت در خدمت شما هستیم. میکروفون گذاری
برسیم به بحث امروزمون . امروز دوست دارم در رابطه با میکروفون گذاری با شما صحبت کنم و امیدوارم بتونم هر آنچه که تجربه خودم هست رو به شما منتقل کنم . مثل همیشه اول صحبت هام اینو بگم که تمام صحبت هایی که انجام میدم و تمام حرف های که شما میشنوید، همش نسبت به تحصیلاتی هست که من خودم داشتم و تجربیاتی که ۱۰ سال ۱۱ سال توی استودیو توی ایران و تقریباً یک سال ، یک سال و نیم توی انگلیس دارم .
حرف هایی هم که میخوام در مورد میکروفون گذاری بگم ممکنه یه سریا قبول داشته باشن و یه سریا ممکنه دلایل دیگه داشته باشن و ممکنه حتی حرف های من رو رد کنن. پس میخواستم بگم که اینو در نظر داشته باشید و اگر به هر عنوانی صحبتی از من شنیدید که نظر شما مخالف اون بود لطفاً بنویسید برام که منم بتونم دوباره یاد بگیرم و از اطلاعات شما استفاده کنم.
اول از همه دلم میخواست برسیم به میکروفون گذاری در ضبط وکال و شرایطی که توی ضبط وکال لازم هست انجام بدیم و بتونیم که یه ضبط استاندارد و خوب رو بتونیم داشته باشیم .
1- میکروفون گذاری : "فاصله تا میکروفون"
یه باور غلط که در میکروفون گذاری وجود داره فاصله خواننده یا گوینده تا میکروفون هست . یه چیزی که خیلی وقتا شنیدم اینه که میگن شما تنها چیزی که در رابطه با ضبط وکال باید رعایت کنی اینه که زمانی که پشت میکروفون وامیستین ، میپرسین که من با چه فاصله ای از میکروفون وایسم ؟ اون بنده خدا حالا صدا برداری یا اپراتوری که وجود داره میاد به شما میگه که به فاصله چهار انگشت به میکروفون وایسین…
نمیخوام این حرف رو در مورد میکروفون گذاری نقض کنم یا اینکه تایید کنم ، اما واقعاً بعضی وقتا برام سوال میشه که اولین بار کی این حرف و قانون رو گذاشت ؟ اگر نزدیکتر از چهار انگشت باز به میکروفون بودین یا اینکه حتی دورتر بودین آیا اشتباهه؟
صراحتاً بخوام جواب بدم باید بگم نه.
موضوع خیلی مهمی که در میکروفون گذاری وجود داره زمانی که شمای خواننده وارد استودیو میشی و به صدابردار میگین که آقا من این کارو میخوام ضبط کنم ، صدابرداری که میخواد کار شما رو ضبط کنه اول باید ببینه ژانر کاری شما چیه و آیا توی اون ژانر کاری تخصص داره یا نداره .
به عنوان مثال شما شرایطی که توی ضبط وکال موزیک پاپ داری با شرایط ضبطی که توی موزیک رپ یا راک دارین کاملا متفاوت . از جنس صدایی که شما لازم داری ضبط کنی از تعداد لاینهایی که حتی دوست دارید توی کارت استفاده بشه و چیزای دیگه همگی متفاوته .
به عنوان مثال توی یه کار پاپ شما ممکنه نهایت تعداد لاینهایی که از وکال خواننده لازم باشه استفاده کنی یه دونه لاین اصلی خواننده باشه که میاد ورس یک ، ترجیع بند ، ورس دو و نهایتاً حالا توی بعضی از کارها بریج و دوباره ترجیع بند که تکرار میشه و کار تموم میشه . حالا به جز این ممکنه در بهترین حالت خواننده اون فاصله صدا خودش هم بخونه برای اینکه مثلاً کار از لحاظ هارمونی قویتر بشه . تازه همون فاصله هم خیلی وقتا اون اپراتور یا صدابردار با یه سری پلاگینها میاد اون فاصله رو درست میکنه یا با ملوداین اون فاصله رو دستی ایجاد میکنه برای خواننده . یعنی حتی همون فاصله رو هم خواننده خیلی وقتا نمیخونه.
و نهایت چیزی که حالا من دیدم به شخصه اینه که توی کارهای پاپ به جز این دو تا موردی که بهتون گفتم یه سری آواها خواننده اجرا میکنه که اونم بعضی وقتا خودش اجرا نمیکنه و یه صدای سوپرانو که یه صدای خانم باشه اجرا میکنه .
ولی شما توی کار رپ یا راک یا متال خیلی وقتا میبینی که در واقع صدای خواننده چندین لاین متفاوت داره و وقتی شما کارو دارین میشنوین احساس میکنی داری تعداد زیادی از صدا های خواننده رو همزمان داری میشنوی. خب نمیخوام خیلی ریز بشم توی نحوه ضبط وکال توی ژانرهای مختلف فقط میخواستم اینو تاکید کنم شما زمانی که وارد استودیو میشید ، وقتی که میخواین صداتونو ضبط کنید باید بدونید که چه توقعی از ضبط صداتون میخواین داشته باشید . در نهایت بدونید چه جنس صدایی میخواید از ضبط کار بگیرید .
و البته یه نکته خیلی مهمتری هم که وجود داره خود اون حس و حال تنظیم و آهنگسازی هست که توی کار انجام شده. ببینید یه وقتایی لازم هست حتی خواننده خیلی دهنش رو به میکروفون نزدیک کنه .اینکه بتونه اون حس و حالی که توی موزیک هست ، توی تنظیم هست رو برسونه یا حتی خیلی وقتا لازم هست که از میکروفون بیشتر از اون چیزی که در حالت عادی هست فاصله بگیره برای خوندن پس میخوام بهتون بگم که یه چارچوب خاص نداره .
2- میکروفون گذاری : "تغییر لول و تغییر فاصله در طول ضبط "
موضوع دیگه ای که دوست دارم در مورد میکروفون گذاری در رابطه باهاش صحبت کنم تغییر لِوِل صدا در حین ضبط هست.
این روی صحبتم مستقیم با اپراتورها و صدابردارهای محترمی هست که ضبط رو انجام میدن . خیلی وقتها من دیدم خیلی از دوستان مثال میزنم فیدرشون رو برای ضبط کار میزارم روی -3 و شروع میکنن کارو به رکورد کردن . زمانی که به ترجیع بند رسید و خواننده مجبور بود با ولوم بیشتر بخونه یا با فشار بیشتر بخونه، میان لول رو کم میکنن برای اینکه جلوگیری کنن از دیستورت شدن صدا.
این کار واقعا کار اشتباهیه.بعد از میکروفون گذاری ، زیاد و کم کردن لول صدا در طول قطعه باعث تغییر جنس صدا توی کل قطعه میشه . حالا چه کاری باید انجام بدیم ؟ چاره چیه ؟
کاری که لازم هست بعد میکروفون گذاری انجام بدید اینه که قبل از اینکه رکورد اصلی رو بگیرید ، زمانی که خواننده وارد استودیو میشه و توی اتاق ضبط میره ، از خواننده بخواین یه بار کل کار رو پشت میکروفون برای شما بخونه و شما هم صداش رو ضبط کنید و در حین خوندن لول صدا رو تنظیم کنید . بزارید مپال بزنم :
خواننده شروع میکنه ورس یک رو میخونه ، ترجیع بند رو میخونه ، ورس ۲ رو میخونه ، اگر بریجی داره اون بریج رو هم میخونه تا یه جورایی کل کار رو یک بار شما بشنوید و ضبط کنید و به نسبت اوج قطعه ، بیایید لول ضبط کارتون رو مشخص کنید .
توی همچین حالتی شاید به خودتون بگید که خوب من میام به خواننده میگم که از میکروفون دور بشه . باید بگم این کار هم کار اشتباهیه . زمانی که خواننده داره پایین میخونه یا به اصطلاح نت های پایین رو اجرا میکنه بگین به میکروفون نزدیک بشه و زمانی که داره نتهای اوج رو اجرا میکنه بگید از میکروفون دور بشه.
این کار اشتباهیه و این هم باز باعث میشه که جنس صدای خواننده در طول قطعه متفاوت بشه . پس بهترین کار اینه که خواننده قبل از شروع کار یک بار به طور کامل برای شما پشت میکروفون بخونه ، شما لول رو تنظیم کنید جوری که در اوج خوندن خواننده کار شما دیستورت و کلیپینگ نداشته باشه و بعد از اون شروع کنید به ضبط کردن نهایی .
به خودتون میگید خب که اگر من این کارو انجام بدم ممکنه توی ورسها لول کمی داشته باشم . اصلا اشکال نداره ما خیلی راحت میتونیم بعد اونجاهایی که لازم هست رو لولش رو زیاد کنیم. این کار راحتی هست و موردی نداره و تغییر صدایی توی این شرایط اتفاق نمیفته و هیچ مشکلی به وجود نمیاد .همین جا توی انگلیس هم توی استودیوهای بسیار بسیار حرفهای که من کار میکنم دقیقاً همین نکته رو رعایت میکنند.
3- میکروفون گذاری در ضبط سازهای مختلف
بعد از میکروفون گذاری برای ضبط وکال برسیم به میکروفون گذاری برای ضبط سازهای مختلف .
شما حتی برای ضبط سازهای دیگه هم نباید همیشه چهارچوب بذارید. مثلاً یکی از ضبطهایی که من تا حالا سه یا چهار بار دیدم توی ایران دوستان یه سری کارهای کلیشهای رو انجام میدن موقع ضبط با گیتاره و یه قانونی گذاشتن برای خودشون که واقعاً نمیدونم این از کجا اومده و میگن که شما بعد از میکروفون گذاری زمانی که میخواید ضبط کنین مثلا میکروفونو بزارین جلوی اون دهنه اصلی گیتار و جایی که در واقع نوازنده پیکش رو میزنه.
بعضاً شما شاید بعضی وقتا مجبور بشی حتی میکروفون رو دورتر بزاری حتی شاید مجبور بشین میکروفون رو به سمت دسته ساز متمایل کنید یا مجبوربشی میکروفون رو به سمت پشت ساز متمایل کنید. نکته مهم : اینو در نظر داشته باشید تمام سازها با همدیگه جنس صداشون متفاوته یعنی شما حتی دو تا ساز یکسان از یک شرکت با یک برند ، زمانی که میخواید باهاشون ضبط کنید دو تا جنس صدای متفاوت دارند .
از طرفی یه دونه ساز با دو تا نوازنده متفاوت ، دو تا جنس صدای متفاوت به شما میده یا حتی یک نوازنده با دو تا پیک متفاوت دوباره به شما دو تا جنس صدای متفاوت رو میده .
چی میخوام بگم؟ میخوام بگم که شما بسته به شرایطی که درش هستید باید تصمیم بگیرید که از چه تعداد میکروفون استفاده کنید ومیکروفونها رو چه قسمتهایی از ساز بزارید و در واقع میکروفون گذاری به چه شکل انجام بشه.
نکته مهم 2 : من دیدم که صدابردار میاد میکروفون گذاری رو طبق اون چیزی که تو ذهنش بوده انجام میده و میگه که خب اوکی بریم ضبط…! نه اصلا اینجوری نیست . این اشتباهه
ببینید توی استودیوهای حرفهای شما میتونید اینو واضح ببینید. صدابردار میکروفون رو میزاره و میکروفون گذاری رو انجام میده . میره توی کنترل روم صدا رو میشنوه ، دوباره برمیگرده تغییر میده جای میکروفون رو و دوباره برمیگرده توی کنترل روم صدا رو میشنوه . دوباره میاد توی اتاق ضبط دوباره میکروفون گذاری رو تغییر میده و میکروفونو تغییر میده و این روند تا جایی ادامه پیدا میکنه که بهترین حالت و بهترین صدا دهی ساز رو بتونه از اون نوازنده و اون ساز بگیره و ضبط کنه .
4- یک باور غلط
ما بعضی وقتا فکر میکنیم اگر صدابردار چند بار بیاد تو اتاق ضبط و میکروفون گذاری اولیه خودش رو جابجا کنه و برگرده توی کنترل روم و بخواد صدا رو چک کنه شاید این افت کلاسه . شاید این افت شأن برای صدا بردار باشه. شاید مشتری پیش خودش فکر میکنه حالا مشتری تو ذهن خودش چی میگه؟ در مورد من نکنه فکر کنه که من حرفهای نیستم ؟
در صورتی که زمانی شما حرفهای هستی که دقیقاً بتونی شرایطی رو مهیا کنی و بتونی ضبطی رو بگیری از اون ساز که تو حالت طبیعی شما با گوشات میتونی بشنوی . یعنی یه قانونی که حالا شاید جالب باشه براتون اینو بگم یه قانونی که اینجا تو انگلیس دارن توی استودیوها و ازش استفاده میکنن اینه که میگن شما زمانی که داری با میکروفون صدا رو ضبط میکنی باید نزدیکترین حالت به وقتی باشه که داری با گوش تو محیطی که ساز زده میشه صدا رو میشنوی .
یعنی باید با میکروفونها شرایطی را فراهم کنیم که نزدیکترین حالت به گوش انسان باشه. بعضی وقتا ما جوری که میکروفون رو میذاریم ، انقدر صدای پیک ضبط میشه صدای خود ساز ضبط نمیشه و بعد برمیگردیم میگیم که خب اوکی من تو میکس درستش میکنم .
شما تو میکس درستش نمیکنی ، یعنی تو میکس شما مثل این میمونه که فقط مریضی داری که میخوای فقط با دارو خوبش کنی در صورتی که بهترین حالت میکس کردن یک لاین برای حالا چه صدای خواننده چه صدای هر اینسترومنت اینه که شما کمترین تغییر رو توی اون لاین صدا داشته باشی . یعنی انقدر اون ضبط رو خوب انجام داده باشی که الانی که میخوای میکسش کنی کمترین حالت تغییرات رو توش داشته باشی و الان توی دنیای حرفهای صدا برداری دقیقاً اتفاقی که میفته اینی هست که دارم به شما میگم .
بعضی وقتا اینجا من پای میکس دوستان انگلیسی میشینم خوب میشینم که واقعاً یاد بگیرم ازشون میشینم که واقعا تجربه کسب کنم ازشون . یه وقتایی پروژه انقدر خوبه طرف نهایتاً یه کات میکنه یه سری فرکانسهای اضافه رو و یه کمپرسور خیلی نرم میذاره روی کار که فقط داینامیک کار حفظ بشه و همین تمام.
انقدر خوب و حرفهای ضبط شده و حتی زمانی که شما میخواید از یه سری VST استفاده کنی انقدر اون VST توی حالت تنظیم خوب استفاده شده ، صداهای اضافیش گرفته شده نمیدونم همون جنس صدایی که واقعاً باید باشه هست که اصلاً هیچ تغییر اضافهای لازم نیست اون فردی که میخواد کارو میکس کنه انجام بده و فقط یه سری پنینگها رو انجام میده ، یه سری کارای کوچولو انجام میده و تمام .
میخوام فقط اینو بهتون بگم و تاکید کنم که ضبط رو واقعاً فراموش نکنید اهمیت یک ضبط خوب رو فراموش نکنید . دوست داشتم اینا رو بهتون بگم و بگم که چهارچوبها رو بذارید کنار .
5- حرف پایانی
و به عنوان حرف پایانی برای این بخش “میکروفون گذاری” الان یه لحظه اومد تو ذهنم . ما متاسفانه توی ایران حتی توی دانشگاههای ایران هم در رابطه با موسیقی در رابطه با صدابرداری متاسفانه خیلی منبعهای خوبی نداریم ما حتی خیلی از اساتیدی که الان توی دانشگاه دارن موسیقی تدریس میکنند خودشون علمشون ، علم به روزی توی ایران نیست.حد اقل خیلی از اساتیدی که توی دانشگاه های ایران بودن و من دیدم اینجوری بودن .
من دلم میخواد بهتون بگم که برادرانه بهتون توصیه میکنم دامنه دید خودتون رو افزایش بدید . منظورم فقط این نیست که برین یه چیزی رو گوگل کنید یا برین تو یوتیوب ببینید . نه … توی گوگل که خیلی حرفا حرفهای اشتباهیه و اصلاً من نمیدونم اینا رو کی از کجا در میاره میزنه. توی یوتیوب حتی منبع های خارجی که توی یوتیوب هستند هم همیشه قابل اعتماد نیستند .
خواهشاً زبان انگلیسیتون رو تقویت کنید در حدی که خودتون بتونید وارد یه سری سایتهای خیلی حرفهای مثل استودیو ابیرود که الان جزو فکر میکنم ۳ یا ۵ تا استودیو برتر دنیاست از هر جهت راحت میتونید وارد وب سایتهای این چنینی بشید ، یه سری مقالهها هست در رابطه با ضبط یه سری مقاله هست در رابطه با صداسازی ، مقاله هست در رابطه با میکس خوب و یه سری ترفندهای خیلی مهم و از اون طرف حتی اگه شما میخواین توی یوتیوب بگردین ببینید اون کسی که داره به شما یاد میده کی هست؟
اصلا کارنامه اون آدمی که داره به شما میگه چیکار کن چیکار نکن چه کارنامهای داره ؟ خیلی راحت میتونید این کارو انجام بدین شخص رو پیدا کنید همون شخص رو بیاین توی گوگل توی یا یوتیوب سرچ کنید اسمش رو، وارد کانالش بشید و بعد حالا آموزشهایی که اون فرد منحصر به فرد داره اون فرد به خصوصی که شما مد نظرتون هست داره اون آموزشها رو نگاه کنید .
آموزش هر کسی رو واقعاً نبینید و بازم تکرار میکنم برادرانه که زبان انگلیسیتون رو تقویت کنید و در نهایت اگر که شما تجربه دیگهای دارین تو ضبط که الان من بهش اشاره نکردم و میدونید که مفید هست شنیدنش برای من و برای دوستان دیگه لطفاً برامون بنویسید، یاد میگیرم و ازتون استفاده میبرم و بسیار هم خوشحال میشم . وقتتون بخیر باشه