عوامل موثر در ضبط استودیویی (به همراه فایل صوتی)

توی قدم بعدی در عوامل موثر در ضبط می‌رسیم به تجربه خواننده توی استودیو .  یه سری خواننده‌ها هستند که واقعا خواننده‌های خوبین . تکنیک‌های صدای خوبی دارند ، سالیان ساله دارن می‌خونن حتی بعضیهاشون  بعضاً خودشون تدریس می‌کنن آواز رو و واقعاً هم صدای خوبی دارن و میشه بهشون گفت خواننده  ، ولی موردی که هست تجربه استودیو رو به اون شکل ندارن. حالا یا دفعه اولشونه می‌خوان بیان استودیو یا دفعات اولی هست که استودیو میان و می‌خوان رکورد کنن .

 یه نکته‌ای در مورد عوامل موثر در ضبط که شاید خیلی از دوستان ندونن یا شاید در نظر نگیرن اینه که واقعاً بین توی استودیو خوندن و اجرای زنده داشتن خیلی تفاوت وجود داره .اجرای زنده شما یه بار می‌خونی موزیک رو و تموم میشه و از وسط هیچ وقت برنمی‌گرده دوباره یه بیت رو تکرار کنی ، یه مصرع رو تکرار کنی ، دوباره یه وِرس رو بخوای از اول بخونی . کسی وسط خوندن شما رو استوپ نمیکنه ، کسی به شما نمیگه اینجاشو اینجوری خوندی حالا برگردیم این بار درست بخون ، این تحریره مثلاً مشکل داشتی برگردیم درستش کنیم .

توی اجرای زنده این اتفاق نمیفته توی اجرای استودیو دقیقاً این اتفاق میفته ، توی ضبط استودیویی شما خیلی کم پیدا می‌کنی ، شاید فقط بتونم بگم یک درصد خواننده‌ها می‌تونن بخش زیادی از ملودی رو بخونن ، اجرا کنن و تمیز باشه و احتیاج به دوباره و سه باره گرفتنش نباشه و اون یک درصد می‌تونم مثلاً بگم شاید خواننده‌های خیلی سطح بالا و حرفه ای مثل همایون شجریان یا علیرضا قربانی . خواننده هایی در این سطح شاید بتونن اینجوری بخونن .

دیروز یه خاطره از یکی از دوستام میشنیدم که صدابردار هست و تجربه ضبط با آقای محمد اصفهانی رو داشت ، دقیقاً همین نکته رو می‌گفت . می‌گفت بنده خدا محمد اصفهانی وقتی میومد توی استودیو ما نهایتاً ضبطمون نیم ساعت طول می‌کشید . از زمانی که وارد استودیو می‌شد از قبل از وارد شدن به استودیو تمام آداب استودیو رو این بنده خدا رعایت کرده بود.

 از غذا خوردن تا استراحت مناسب ،از به کوقع وارد استودیو شدن ، همه و همه رو به خوبی رعایت میکرد و با آمادگی کامل تمرین شده همه چیز درست وارد اتاق ضبط می‌شد و ۳ بار یه تیکه کارو می‌خوند از اول بدون استپ کردن . سه بار ، سه تا پارت مختلف کارو میخوند و انقدر این سه تا لاین خوب بودن که اصلاً احتیاجی به برداشت‌های بیشتر نبود.

 اینجور خواننده هارو می‌گیریم جز همون یک درصد خواننده‌هایی که توی ضبط هم مثل اجرای زنده‌شون یک بار می‌خونن و تموم میشه. ۹۹ درصد خواننده‌ها حتی خواننده‌های خوب ، توی ضبط‌ها اکثراً تکه تکه کارو ضبط می‌کنیم ، مصرع به مصرع کارو ضبط می‌کنیم حتی بعضی جاها یه سری کلمه‌ها رو فقط ضبط می‌کنیم .

نمی‌خوام بگم ایرادی توی این کار هست .  نه اصلاً . اتفاقاً شما داری توی استودیو ضبط می‌کنی که به بهترین حالت بهترین برداشت‌های صداتو تو بهترین موقعیت بتونی داشته باشی. فقط می‌خوام اینو بگم که تجربه بودن در استودیو خیلی مهمه از این بابت که خواننده احساسش در طول زمان تغییر نکنه ، جنس صداش در طول زمان که توی استودیو هست تغییر نکنه .

 به طور عادی زمانی که ممکنه یک خواننده توی استودیو صرف کنه به نظر من زمان مفیدش بین یک ساعت تا یک ساعت و نیمه ، برای یک ترک سه دقیقه‌ای تا سه دقیقه و نیمی . این به نظرم یه زمان معموله.  حالا اگه این زمان بیشتر از یک ساعت ، یک ساعت و نیم بشه خب دیگه صدای خواننده رو به خستگی میره و جنس صداش تغییر میکنه و اتفاقات این مدلی میفته و کمتر از اونم معمولاً نمی‌شه .

یعنی می‌تونیم بگیم 70 تا 80 درصد ضبط ها به صورت نرمال بین یک ساعت تا یک ساعت و نیم اگه خواننده روی کار مسلط باشه . تجربه خیلی مهم دیگه شما زمانی که وارد استودیو میشی کلاً همه چیز برات متفاوت میشه. از شنیدن صدای خودت از توی هدفون گرفنه تا اون فضای بسته دِد روم یا همون اتاق ضبط ، شرایطی که حالا اپراتور نشسته یا حالا ناظر ضبطت نشسته بهت میگه این کارو کن اون کارو کن بارها و بارها و بارها تو رو استپ می‌کنن ، دوباره بخون دوباره بخون دوباره بخون حالا این تکنیکو اینجوری اجرا کن ، این تحریر رو اضافه کن به خوندنت ، این کلمه رو اینجوری بیان کن .

مدام اون اپراتور یا ناظر ضبطت داره با تو صحبت میکنه و تو موزیک رو یه تیکه نمیخونی و اگر تجربه استودیو نداشته باشی یکم شرایط برات اون دفعات اول سخت میشه. مثلا من طبق تجربه خیلی از دوستان که مثلاً برای بار اول دوم سومشون هست میان استودیو بعد از اینکه ضبط رو انجام دادیم میان بیرون و صدای خودشونو از توی اسپیکر مانیتور میشنون میگن چرا صدام اینجوری شده . یعنی حتی احساس می‌کنن صداشون عوض شده ، صداشون تغییر کرده .

در صورتی که صداشون تغییر نکرده ولی خب خیلی طبیعیه همیشه اونا بازگشت صداشون از محیط رو میشنیدن حالا دارن صداشون رو از توی هدفون می‌شنون یا دارن صداشون رو از توی یه محیط آکوستیک از توی اسپیکر مانیتورها میشنون و تا خواننده بیاد با این حالتها عادت کنه و این حاتها براش طبیعی بشه شاید یه کمی احتیاج به زمان داشته باشه . یکمی شاید طول بکشه شاید دو سه دفعه اول حتی چهار پنج مرتبه اولی که شما توی استودیو میرین این حالت‌ها رو دارین .

از سمت دیگه اون استرس استودیو هم هست .  یعنی شما هر چقدر خواننده حرفه ای باشی زمانی که وارد استودیو میشی یه حس عجیبی شمارو میگیره . نمیتونم بگم این حس عجیب حتماً حس ترسه ولی این حس میتونه هم یه حس جدیدی باشه که شما دارین ، یه محیط جدید ، جلوی کسایی میخونی که ممکنه تو رو نقد کنن ، بگن چرا اینجوری خوندی باید بهتراونجوری بخونی .

بعد هی مدام میخوان بهت بگن چه بخونی یا چیکار کنی. خیلی حس عجیب و بعضی وقتا ترسناکی داره برای خواننده . حتی من مشتری داشتم که وقتی وارد استودیو می‌شد توی اتاق ضبط می‌رفت اصلاً شروع به لرزیدن می‌کرد.  شاید باورتون نشه تو زمستون عرق می‌کرد.

حالا تو این مواقع دیگه اون تجربه صدابردار یا اپراتوری که اونجا نشسته خیلی مهمه .

حتی بعضی وقتا اون شخصی که توی استودیو هست  هم روی احساس شما تاثیر می‌ذاره . مثلاً من دیدم بعضی از دوستانی که میان استودیو مثلا یه نفر رو با خودشون میارن ، خب بعد خیلی مهمه که کی با شما وارد استودیو میشه، کسی که میاد با این حالی که دوست شماست ولی شما چقدر راحتین باهاش .

ببین اگر کسی با شما میاد توی استودیو که نسبت بهش رودروایسی داری نمی‌تونی جلوش راحت بخونی ، نمی‌تونی اونجوری که باید راحت باشی ، خودت باشی ،  بتونی با دل استراحت بخونی و اصلاً نگران این نباشی که می‌خوام اشتباه کنم ، نترسی از اینکه من جلوی این دوستم اشتباه کنم ، نترسی از اینکه حالا اپراتور اگر به من گفت که داری بد میخونی چی میشه ، از این نخوای بترسی ، از قضاوته نخوای بترسی .