17.تفاوت صداسازی ، آواز ، سولفژ

نکته مهم : این مقاله تنها بخشی از گفت و گوی مورد بحث (تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز ) میباشد . لطفا برای استفاده هر چه بیشتر، فایل صوتی این پادکست رو گوش کنید .

در پادکستی دیگر با نوید نیک عزیز در مورد دانستنی های آواز در دو پارت ( پارت اول – پارت دوم ) صحبت کردیم که میتوانید از آنها نیز بهره ببرید .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

انزو حکمت:

خیلی خوش اومدید به سری پادکست‌های سایت انزو حکمت و امروز می‌خوایم در رابطه با یکی از صحبت‌ها و بحث‌هایی که خیلی وقتا بین طرفدارهای خوانندگی اتفاق میفته و میگن که فرق سولفژ ، صداسازی و آواز با هم چیه؟

خیلی وقتا اینو بعضی از دوستان اشتباه می‌گیرن و فکر می‌کنن که به هم ربط داره ، یا شایدم داره… !!!

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

امروز با نوید نیک عزیز میخویم صحبت کنیم و در رابطه با این موضوع کاملا برامون توضیح بده و یک بار برای همیشه بخواهیم این موضوع رو حلش کنیم ، امیدوارم که از این پادکست لذت ببرید .

نوید نیک :

انزجان درود به شما خوشحالم که دوباره می‌تونیم با همدیگه گپ و گفتی داشته باشیم و یه تبریکم بگم به خاطر اینکه توی این دو تا قسمت اولی در واقع استقبال خوبی شده از پادکست‌ها باعث خوشحالی منه دم شمام گرم.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

انزو حکمت:

در رابطه با این موضوع اینکه منی که تازه می‌خوام شروع کنم به آواز خوندن و برم سمت خوانندگی خب همونطور که توی پادکست اولم خیلی صحبت کردیم و قرار شد توی این پادکست خیلی اختصاصی در رابطه با تفاوت سولفژ صداسازی و آواز با همدیگه صحبت کنیم و بیای یه بار برای همیشه به قول معروف موضوع رو حل کنیم که اصلاً من می‌خوام خواننده بشم کدوم سمتی باید برم ؟

این قضیه البته بارها و بارها فکر کنم باید راجع بهش صحبت بشه توسط همه به خاطر اینکه یک مسئله‌ایه که سالیان سال جا افتاده متاسفانه به غلط که وقتی می‌خوان برن مثلاً به سمت کلاس آواز مستقیماً میرن سر کلاس سولفژ مینشینند و میگن که ما خوب پس وقتی میتونیم نت بخونیم پس مشخصه می‌تونیم آواز هم بخونیم.

وقتی هم می‌پرسی که چرا این فکر کردی میگه خب اونم داره صدا تولید میکنه چه فرقی می‌کنه و واقعاً آره خیلی مهمه که بارها صحبت بکنیم راجع به اینکه آواز داستانش از صداسازی و از سولفژ متفاوته.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

و شما سه تا آیتم دارید آواز ، صداسازی ، سولفژ این سه تا در یک نقطه‌ای به همدیگه می‌رسند. در ابتدا اصلاً هیچ کدومشون ربطی به همدیگه ندارن. این مهم‌ترین موضوعی که باید راجع بهش صحبت بکنیم بسیار هم می‌تونه ساده باشه در عین سادگی هم بسیار می‌تونه پیچیده باشه یعنی الان من دارم به این فکر می‌کنم که چه برای شما بزنم میگم ای داد بیداد که الان از هر دری وارد بشم کلی میشه مثال زد.

البته الان ما داریم میگیم هیچ ارتباطی به هم ندارند توضیح که بدم متوجه میشیم که ربط دارند ولی ما رو نباید به اشتباه بندازه البته یه داستان تاریخی هم باید براش تعریف کرد که بعداً حالا نمی‌خوام خیلی پیچیدش بکنم .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

اول برای اون دسته از شنوندگانی که شاید نخوان کل این پادکست رو گوش بکنند در یه خط و در یه جمله داستان رو ببندم بعد حالا اگه دوست دارید بدونید ماجرا از چه قراره منو دنبال بکنید و ببینید که آقا چی می‌خوام بگم شروع مسیر آواز باید و باید از صداسازی شروع کنید.

اگر می‌خواهید بگید آقا من می‌خوام عضو یه گروه کر باشم ، باید از صداسازی شروع بکنیم . می‌خوام عضو یک تک خان باشم باید از صداسازی شروع بکنیم و … خیلی از معلمای سولفژ ممکنه گارد بگیرن بگن آقا چه ربطی داره؟

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

الان با اصولی که برای شما توضیح متوجه میشید صداسازی مهمه . نه اینکه من چون معلم صداسازیم این رو بگم . درسته و اتفاقاً به درد اون معلم سولفژ هم می‌خوره وقتی که شاگردی که میاد پیش شما صدا رو می‌شناسه و می‌تونه از حنجرش استفاده بکنه شما خیلی راحت‌تر بهش درس میدی.

دیگه مجبور نیستی سر یادگیری یه فرکانس 6 ماه وقت بگذرونی. هنرجوی خودت سریع‌تر پیشرفت می‌کنه . مستقیم برم سر اصل مطلب قبلاً گفتم توی پادکست‌های قبلی صداسازی یعنی دانش خروج صدا به روش استاندارد یا استانداردسازی خروجی صدا .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

حالا زمانی که شما می‌خوای بری به سمت آواز خواندن یه گزینه سر راهته میگی خب من باید برم خواننده بشم پس باید یاد بگیرم که چطور آواز بخونم و میری میشینی سر کلاس آواز.

فرقم نمی‌کنه من کاری به سبک ندارم اصلا شمام بخون بعد شما اینو یاد می‌گیری می‌خونی میری خونه تمرین می‌کنی دوباره برمی‌گردی می‌خونی از اول یه آواز دیگه برای شما می‌خونه .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

نمی‌خوام بازم میگم راجع به سبک اصلاً صحبت نمی‌کنم. کلی آواز دیگه به شما میده میری خونه تمرین می‌کنی برمی‌گردی تحویل میدی . بعد میگی خدایا من که اینا رو دارم همینجوری می‌خونم تحویل میدم می‌خونم تحویل میدم می‌خونم تحویل میدم الان من یه چیزی نفهمیدم من وقتی می‌خوام اوج بخونم چه جوری باید اوج بخونم؟

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

چرا من وقتی اوج می‌خونم گیر می‌کنم؟ استاد آواز من چه کار باید بکنم؟ متاسفانه استاد میگه اشکال نداره بخون در میاد صدات. نقدی به معلم آواز نیست چون دقیقاً داره کارشو انجام میده و به درستی هم داره انجام میده . اما پاسخ این سوال که من چطوری بخوانم مربوط به معلم صداسازی هست .

آقا جان من وقتی بم می‌خونم صدام اینجوری میشه (پادکست رو بشنوید ) علتش چیه؟ معلم آوازی که مثلاً آواز ایرانی که داره به تو مثلاً گوشه نهفت در دستگاه نوا رو یاد میده از کجا باید بدونه که چرا صدات اینجوری میشه ؟

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

دلیلش چیه؟ اون از کجا بدونه ؟ معلم سولفژ مثلاً داره با شما نمی‌دونم گام فامینور رو کار می‌کنه یه خط سل گذاشته جلوت یه خط فا هم گذاشته جدا باهات می‌خونه شاید اصلاً ندونه برای چی شما داری اینجوری میشی.

میگه اشکال نداره بخون درست میشه. حالا البته من روش‌های خیلی دقیق‌ترشم بهتون میگم که ببینید دقیقاً تو کلاس‌ها چه اتفاقی می‌افته. صداسازی به شما می‌گوید که چطوری بایستی از عضلاتت استفاده بکنی.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

صداسازی که به شما میگه چطوری باید صدات رو بشناسی شما چه توانایی‌هایی توی صدات داری ولی نمی‌تونی ازش استفاده بکنی این وظیفه صداسازیه. نه وظیفه سولفژ و نه وظیفه آواز. بازم میگم براتون چون می‌تونم قشنگ‌تر از این‌ها هم براتون توضیح بدم الان شاید یکمی پراکنده است و خودم حتی از توضیحاتی که میدم.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

شما وقتی میری کلاس صداسازی ، یاد می‌گیری که چطوری از عضلاتت استفاده بکنی . وقتی میری کلاس آواز یاد می‌گیری که چطوری آواز بخونی و وقتی میری کلاس سولفژ یاد می‌گیری که دانش موسیقی و ادبیات موسیقی چیه ؟

خواننده میاد استودیو شما می‌خواد ضبط کنی بهش میگی آقا یا خانم برو فاصله پنجمشو بخون ، میگه فاصله پنجمش دیگه چیه؟ این یعنی دانش موسیقیش ضعیفه درسته ؟ کجا باید دانش موسیقی را اصلاح می‌کرد انزو جان ؟ کلاس سولفژ .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

میای بهش میگی که آقا جان اینجا رو که می‌خوای بخونی صدات رو مثلاً این فرمی کن میگه من چه جوری صدامو این فرمی کنم؟ کجا باید اینو یاد بگیره؟ کلاس صداسازی .

آها پس الان باز شد. بازی کردن با صدامو من باید تو کلاس صداسازی یاد بگیرم ، عضلاتم رو باید تو کلاس صداسازی یاد بگیرم ، موسیقی رو توی سولفیژ یاد بگیرم و تکنیک و تاکتیک خوندنو باید تو کلاس آواز یاد بگیرم.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

پس موضوعات متفاوتی شد که اصلاً من بهش دقت نکرده بودم تا الان . اینکه شما از کجای صدات استفاده بکنی . سوالی که همه می‌پرسن ، آقا من از کجای صدام استفاده کنم ؟ جواب صداسازیه . من چه جوری صدامو بندازم تو سرم و بخونم ؟ صداسازی . چه جوری از تو سینه بخونم ؟ صدا سازی.

چه جوری حنجره بالا کشیده رو اصلاح کنم ؟ صداسازی . مشکلی که همه دارن خانم‌ها آقایان . من شنیدم فلان مربی میگفت وقتی میخونی قوزک پات باید ارتعاش بکنه . ما این همه کلاس آواز رفتیم معلم به ما چیزی نگفت ، چون شما کلاس آواز رفتی نرفتی کلاس صدا سازی.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

اونجا بهت میگه زانوهات ربط داره به صدات. تو کلاس آواز که به شما نمیگن فرم گردنت چه جوری باشه که بتونی راحت‌تر بخونی. ولی توی صداسازی میگن . توی کلاس آواز هم به شما نمیگه که آقا جان این نت رو که دیدی بدون نت سی هست .

اینتو که دیدی بدون کلید فا اینجا نت مثلاً ر اینجاست . سه تا مقوله جداگانه داریم سولفژ ، آواز و صداسازی . سعی کردم اول خیلی کلی بگم تا بعد وارد مثالاش بشم که اگه دوست داشتین ریز به ریز بگم.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

انزو حکمت:

خیلی عالی قبل از اینکه بخواهیم جزئی‌تر بهشون برسیم شاید یه عده باشن که اصلاً الان ندونن سولفژ چی هست یه کوچولو جزئی تر توضیح میدی براشون لطفاً. توی سولفژ اصلا چه اتفاقی می‌افته؟ شاید خیلی ها حتی ندونن که اصلاً باید به عنوان خواننده کلاسی به عنوان کلاس سولفژ برن.

نوید نیک:

و حتی برعکسش خیلی‌ها فکر می‌کنند باید کلاس سولفژ برند فقط الان از اینجا به بعد گفتگومون انزو جان قشنگ‌تر می‌شه. چند وقت پیش یکی از دوستان به من گفتند که نوید من خانمم خیلی علاقه‌مند به آواز و میخواد بره کلاس سولفژ ، همونجا گفتم وایسا وایسا. ( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

کلاس سولفژ می‌خواد بره علاقه‌مند به آواز؟ این دوتا با همدیگه ربط ندارند باید بره ولی تقدم و تاخری وجود داره حتی این سوال را هم جواب بدم پیشاپیش هنرجو میاد سر کلاس میگه آقا جان صدای من چیه ؟ تنوره؟ یا مثلاً باس هست اگه من برم جز کدوم دسته قرار میگیرم ؟

جواب اینه شما تا زمانی که کلاس صداسازی نرفتی از عضلاتت به درستی نمی‌تونی استفاده بکنی پیدا کردن گستره صوتی یه چیز همینجوریه سر دستیه. شما باید بدونی چه استفاده‌ای از صدا می‌کنی که صداتو جا بندازی اول.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

برگردم سراغ سوال شما شما ورزش انجام میدی انزو جان؟ ورزش می کنی؟

انزو حکمت:

حرفه ای نه ولی کم و بیش بعضی وقتا . باشگاهیه یا اینکه نه ورزش حرفه‌ای انجام فقط باشگاهی بسیار خوب . زمانی که رفتی باشگاه رو شروع کردی هدفت چی بود؟

انزو حکمت:

تناسب اندام

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

نوید نیک:

دقیقاً درود به شما یعنی شما دوست داشتی یه بدن سالم داشته باشی. یه موقعی شما داری آواز می‌خونی برای خودت. زدی زیر آواز و عشق می‌کنی با خودت و اینجور داستانا. میگه چیکار کنم چه کار نکنم من نمیدونم دارم درست می‌خونم و دارم بد میخونم.

یه آقایی هست یه وبسایتی داره بزار بریم یه مسیجی بهش بدیم ببینیم چیکار باید بکنیم؟چیکار باید بکنیم هدفت چیه ؟ میگه من نمی‌خوام خواننده بشم حرفه‌ای فقط می‌خوام برای دل خودم درست بخونم. میگم خیلی خوب باشه شما باید اول صداسازی کار کنی. صداسازی عین همان بدنسازی که شما انجام میدی . تموم شد ؟ حالا شما تو باشگاهی که میرید کسانی هستند که ورزش حرفه‌ای هم انجام میدن یا نه؟ قطعا هستن .

قطعاً شما مثلاً دیدی آقا جان بغل دستید شما داری رو تردمیل می‌دویی بغل دستی شما فوتبالیست حرفه‌ایه . بغل دست شما والیبالیست حرفه‌ای اون چرا میاد باشگاه؟ اون خب شاید هدف بلند مدتتری داره فرق داره با من اگه این کارو نکنه چه اتفاقی براش میفته ؟ افت میکنه

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

پس چه شمایی که می‌خوای فقط سلامت بدنی داشته باشی به اون باشگاه نیاز داشتی. چه اونی که ورزشکار حرفه‌ای کنار شما وایمیسته ورزش می‌کنه خواننده حرفه‌ای هست هم به صداسازی نیاز داره. یعنی داره از ابزار آلات صوتی استفاده می‌کنه برای اینکه صداشو زنده نگه داره سرحال نگه داره ۱ و دو صداش رو بسازه چون می‌خواد بره رو استیج حرفه‌ای بخونه.

اینستا نباید کم بیاره درسته؟ حالا اون ورزشکاری که بغل دست شما داره مثلاً فوتبال بازی می‌کنه باید حتماً مثلاً لیسانس یا دکترای تربیت بدنی داشته باشه؟ اما اگر داشته باشه چه فرقی می‌کنه برای شما؟ با دانش بیشتری انجام میده اون ورزشی که هست عضله رو می‌شناسه عضلات رو خوب می‌شناسه.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

سلفیژ میشه همون دانشه . وقتی شما بدونی داری آواز می‌خونی خیلی خوب . من دارم الان اینجا می‌خونم توی این تونالیته آواز می‌خونم اینجا رو دارم می‌خونم اینجوری دارم می‌خونم بیانم اینجوری اصلاح شده می‌دونم از کجای صدام دارم استفاده می‌کنم تمام این درست ولی دانش موسیقیش کجاست؟

دانش موسیقی میشه دانش سولفژ . در واقع سولفژه میشه چیزی که شاید بتونیم بگیم الزامی نداره برای خواننده اما اگر وجود داشته باشه خواننده می‌تونه بسیار حرفه‌ای‌تر کار کنه.

هرچی خواننده بخواد حرفه‌ای تر باشه سولفژ براش الزام آورتر میشه . یعنی شما می‌خوای برای دل خودت آواز بخونی اوکی می‌خونی دیگه حالا فوقش یه کلاس صداسازی هم رفتی بلدی از عضلات هم استفاده بکنی خب تموم شد رفت پی کارش.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

ولی اگر خواستی بیای روی استیج ، اون موقع است که دانش سولفژ یقتو می‌گیره . چه جوری می‌خوای با نوازنده مثلاً کوبه‌ای هماهنگ شی چه جوری می‌خوای با نوازنده ملودی کم آهنگ بشی؟ تو استودیو چه جوری می‌خوای بخونی؟

گیر می‌کنی چون جوابی نداری برای اینکه مثلاً ناظر ضبط داره همون که مثال فلان فاصله رو بخون میگه تو بخون تا من بخونم خسته نباشید .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

بدتر از اون باشه حالا خیلی وقتا میگی من می‌خونم تو هم بخون خب گاهی تو می‌خونی هم اون نمی‌خونه . حالا اینو اینجوری بگم شاید قشنگ‌تر بفهمید اگه من بیام برم کلاس سولفژ بعد بیام برم کلاس صداسازی چه اتفاقی میفته؟

جالبه براتون بگم اگر شما بری کلاس سولفژ توی کلاس سولفژاصل چیه؟ اجرای درست و صحیح فرکانس نت هست غیر از اینه یعنی اگر مثلاً شما رسیدید به نت مثلاً ۲ نمی‌دونم مثلاً یکی از حالا چون آقا و خانم متفاوتن نمیتونم بگم خط چندم دیگه صدات نمی‌کشه که اون نت رو بخونی .

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

توی کلاس سولفژ مربی میگه اشکال نداره اگه صدات نکشید اون نت رو بخونی بیا اونو به صورت مصنوعی اجراش کن. یا اینکه اگر حتی مصنوعی هم نمی‌تونی اجراش بکنی نت قبل‌ترشو پایین‌ترشو اجرا کن.

راه‌هایی که تو کلاس‌های سولفژ وجود داره برای اینکه خونده بشه . درسته یعنی نشون میده هنرجو که من می‌دونم مثلاً این نت سی هست ولی من الان نمی‌تونم صدام نمی‌کشه این نت رو بخونم.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

یا اینجوری مثلاً می‌خونمش (پادکست رو بشنوید) یا اینکه قبل‌ترشو می‌خونم که ثابت کنم من می‌دونم اون چه نتی هست ولی میتونم اجراش کنم . ولی نمی‌تونم اجراش کنم اما ما توی کلاس صداسازی یا اصلاً توی آواز این قابل پذیرش که نیست که شما یه جایی داری آواز می‌خونی یه جایی یهو بپری یه صدای مصنوعی تولید بکنی که.

میشه فرض کن طرف داره آواز می‌خونه به یه نوتی می‌رسه یهویی میگه ….

پس توی سولفژ شما اصلاً قوانینت متفاوته شاید بتونی یه سری کارو انجام بدی توی آواز نمی‌تونی انجام بدی . وجه تمایز این‌ها اگه شما رفتی کلاس سولفژ بدون کلاس صداسازی شاید دیگه هیچ وقت نتونی آواز بخونی.

( تفاوت صداسازی و سولفژ و آواز )

حرفایی که میزنم حرفهایی که از زعم یه عده ممکنه مرگ‌آور باشه ای داد بیداد اینا چیه داره میگه خیلی؟ چیزهایی که داره میگه درست نیست نه نه نگو نگو اینا رو…

ولی جلو چشم خودم دیدم کسانی که به اشتباه رفتند کلاس سولفژ اول می‌خواسته آواز بخون رفته کلاس سولفژ حالا بخوای این صدا رو درست بکنی خیلی سخته . چون اونجا فقط هدف اینه که شما نت رو تولید کنید . می‌خوای درست کن می‌خوای غلط تولید کن مهم نیست.

فقط خوندن و اجرا کردنه مهمه . دقیقاً برای همینه یهو می‌بینی مثلاً توی گروه‌های کر اگه نگاه بکنید یهو رهبر ارکستر می‌بینی یه نفر کم داره از تنور یه نفر می‌ذاره تو باس یا برعکس .

اینجا تو آواز ما همچین چیزی نداریم ولی تو سولفژ داریم . حالا کسی که میاد استفاده جور دیگری میکنه غیر مععقول از صداش می‌کنه این تو آواز اذیت میشه.