19.اهمیت ریتم در موسیقی (پارت سوم)
نکته مهم : این مقاله تنها بخشی از گفت و گوی مورد بحث (اهمیت ریتم در موسیقی پارت سوم) میباشد . لطفا برای استفاده هر چه بیشتر، فایل صوتی این پادکست رو گوش کنید .
همچنین برای استفاده از پارت اول و پارت دوم این پادکست میتوانید روی آن کلیک کنید.
انزو حکمت:
دوست دارم کمی هم بریم جلوتر و در رابطه با اهمیت ریتم (برای کسانی که میخوان حرفه ای کار کنند)و در استودیو ساز بزنن و همونطور که خودت اشاره کردی و من هم به واسطه ی اینکه ده سال در ایران استودیو داشتم، اینو به کررات دیدم که حتی اساتیدی که اسم و رسمی دارن و کلی شاگرد دارن، زمانی که میومدن توی استودیو ،متاسفانه حتی بیست میزان رو نمیتونستن روی ضرب آهنگ بزنند و تو مجبوری هی کات کنی و از اول شروع کنی و باز کات کنی و در نهایت هم خودت ضرب آهنگ رو درست کنی.
آرمین ضرابی:
بله بله کاملا درسته و متاسفانه ، من هم موردهایی دیدم که طبق فرمایش شما یکسری نوازنده های حرفه ایی بودن و در استودیو رسما به اون صدابردار میگفت که اگه میشه مترونوم رو خاموش کن ، من بدون مترونوم میزنم و حتی در اونجا قطعه قطعه ی ریتمیک بود و اینجور بود که قرار بود از ریتم تبعیت کند و چهارتا ساز دیگه رو بیان بزنن و خب اونا از کجا میتونن هماهنگ بشن؟
(ضرب آهنگ)
زمان قدیم این بحث میکس و مستر زیاد اینجوری نبود که یه نفر بیاد ساز بزنه و نفر بعدی بیاد اون یکی ساز رو بزنه (در لاین جدا) و بعد خواننده بیاد و به صورت جدا بخونه; اون زمان اینجوری بود که همه میرفتن توی ددروم یا همون اتاق ضبط و وقتی خواننده شروع به خواندن میکرد،نوازنده ها هم با اون میزدن و اگر هر کدوم از آنها کوچیکترین اشتباهی میکردند ،کات میکردن و از اول شروع به زدن میکردند ولی خب الان تکنولوژی به کمک اومده .
خیلی وقتا شده من توی یک پروژه ی استودیویی ساز زدم و حتی خواننده رو ندیدم و حتی نمیدونستم اسم خواننده چی هست و فقط تنظیم کننده به من گفته “ریتم آهنگت اینه و فلان جا ریتمت تغیر کنه و اینجا پاساژبده و سرعت مترونومت هم باید فلان قدر باشه ،حالا شروع کن و بزن” و منم طبق چیزایی که گفته کار رو شروع کردم و زدم.
خیلی وقتا کار رو (حتی کارهای خودم که ضبطشون کردم) در اولین مرحله ، درامز رو زدم و همونجور که خودتون میدونین این موضوع بسیار کار سختیه و اینکه شما بدون داشتن صدای خواننده و بدون صدای گیتار و پیانو و ملودی و ضرب آهنگ بخوای یک از کوبه ای بزنی البته نه اینکه اینجور باشه که ریتم بزنیم و کلی اکسنت و چیزای دیگه که من درامز آنها رو زدم ولی روی میزان به میزان آن رفتم جلو و با خودم گفتم فلان جا سکوت دارم یا اینجا ریتمم عوض میشه و بعد که سازهای دیگه باهاش تلفیق شده دیده شده که همشون سرجایی که باید میزنن و درامزها هم درست میباشد.
(ضرب آهنگ)
خب کسی اگر آشنایی با مترونوم و شمارش نداشتته باشه چجوری میتونه ضبط کنه؟همیشه به این نیست که به نوازنده ی کوبه ای بگن وقتی همه ضبط کردن ،شما بیا و کارتو شروع کن و بزن که البته از نظر من کاملا اشتباهه چون همونجور که اول پادکست صحبت کردیم معمولا توی یک تنظیم موسیقی، اول ریتم سکشن رو تعیین میکنند(ممکنه حتی اون کامل نکنند) ولی درآن درامز و الگویی از گیتار بیس و یکسری پترن ها از پرکاشن رو به کار میبرند و بعد تازه سراغ سازهای دیگه میروند.
ریتم سکشن رو ما مثل فونداسیون ساختمان سازی در نظر میگیریم و زمانی که اون فونداسیون بنا میشود، تازه باید به این فکر کرد که حالا میخوایم روش اسکلت بزنیم (بتنی یا فولادی) ولی زمانی که اون فونداسیون و شالوده نباشد، اون ساختمان روی چه چیزی باید ساخته شود؟بنابراین الگوی ریتم خیلی مهمه و چه بسا که برای خواننده ها خیلی مهمتر است چون اونها باید توی استودیو یک ترک رو بخونن ، اصول کار اینه که اگر لاینی ضبط شده با صدای کم در گوش اونها پلی میشود ولی حتما مترونوم هم پخش میشود.
(ضرب آهنگ)
نوازنده با یکسری احساسات و لختی دارن (مثل شیکر) و اگر خواننده فقط بخواد به اون اتکا کند واقعا تاثیر خوبی ندارد،بنابراین در اینجا مترونوم باعث میشه با یکسری ضربات خشک و نقطه ای و تیک دار ، سرعت را برای گروه مشخص میکند .ریتم ،بدون مترونوم معنی نمیدهد و فقط اگر خواننده به حدی از تجربه و تسلط رسید میتواند یه جایی مترونوم رو خاموش کنه و بقیه رو با ریتم خودش هدایت کنه (اینکه ریتم رو بدون مترونوم بتونه اجرا کنه ، امکان پذیر نیست.)(برای درک بهتر،ویدیو آموزشی را ببینید)
انزو جان دوست دارم به دوستان این رو توصیه کنیم که درسته که مترونوم در اوایل، وسیله ی خوشایندی نباشد یا حتی به قول بعضی از هنرجوهامون ،رو مخ میره واقعا ولی تا زمانی که با این وسیله تمرین و عادت نکنند و حس خوبی نداشته باشند همین است و بستگی به دید ما داره که آیا این وسیله قراره به ما کمک کند یا قرا ره رو مخمون باشه؟اگر قراره رو مخمون باشه که ما باید قبول کنیم ما نوازنده نمیشویم و اگر هم قراره به ما کمک کند که پس باید تمرین کنیم و حس خوبی به اون داشته باشیم.
انزو جان فکر میکنم برای شما هم پیش اومده اون کسایی که تحت عنوان مشتری ، برای سفارش یک پروژه یا برای ضبط کردن ووکال یک پروژه پیش شما می آیند ، شما بدون استثنا یکی از اولین و مهمترین سوالاتت این نبوده که سرعت آهنگتون چقدر است؟
اهمیت مترونوم در موسیقی
انزو حکمت:
دقیقا و واقعا میتونم بگم این اولین سوالمه و البته کلا دو سه تا سوال مهم است ; اینکه سمپل رایت پروژه ات چند است و بعدش راجب مترونوم هست و اکثرا هم اینو نمیدونن (مخصوصا اونایی که قبلا پروژه اشون رو انجام دادن و فقط برای ضبط ووکالشون پیش من میان)و من خودم براشون مترونوم رو پیدا میکردم.
(ضرب آهنگ)
آرمین ضرابی:
درسته چون شما به هرحال باید بتونی کار رو سینک کنی و کار باید با دقت پیش برود و قطعا نیاز هست که دوستان با مترونوم کار کنند و اون بحث ریتم و ضرب آهنگ هم بحث مهمی در موسیقی است.البته این رو هم اضافه کنم که در پیرو صحبتاتون که راجب استودیو صحبت کردین ، داستان استودیو متفاوت با اجرای زنده است و مقایسه آن کار درستی نیست چون فضاهای متفاوتی ات ولی کسی که در اجرای زنده است نمیتواند خطای بزرگی کنه چون نمیشه اون رو قطع یا درست یا پاک و ادیت کرد.
نمیشه که خواننده به استودیو بیاد و با هرسرعتی که دلش خواست بخونه و مثلا در آهنگ پل از خانوم گوگوش (برای درک بهتر، ویدیوی آموزشی این صفحه رو ببینید) که باید همه چی از یک قاعده ی مشخص تبعیت کند و درسته اون چیزی که ریتم میزنه و یک نفر ریتم و ضرب آهنگ رو میزنه ولی درواقع همه ی اینها دارن از مترونوم تبعیت میکنند و هرکدوم وظیفه ی خودشون رو انجام میدن ولی در نهایت به یک مسیر مشترک میرسند که اون بحث ریتم و کنترل و ضرب اهنگ است.
(ضرب آهنگ)
انزو حکمت:
خیلی ممنونم ازت و از وقتی که گذاشتی و این نکته رو به تمام دوستانی که میشنوم بگم که تمام این توضیحات رو آرمین جان وقت گذاشت و گفت که اهمیت ریتم در موسیقی و ضرب آهنگ رو توضیح بده و بگه یعنی چیزی که متاسفانه خیلی در موسیقی ما کمرنگ میشه و ضعفش این روزا خیلی حس میشود.به عنوان حرف پایانی هم صحبتی هست؟
آرمین ضرابی:
خیلی متچکرم از تو و همیشه شما بهم لطف دارین و منم همیشه از علم و دانش شما استفاده کردم.درسته که پادکستمون یک مقدار طولانی شد ولی بسیار مفید بود و من متچکرم از دوستانی که تا الان با ما همراه بودن و امیدوارم که بقیه ی عزیزان هم اینو بشنوند.
(ضرب آهنگ)
فقط تنها نکته ی کوچیکی که مونده ، راجب یک سوال متداول هست که من خیلی باهاش برخورد کردم و دوست دارم با شما درمیون بگذارم و نظر شما رو بدونم.
انزو حکمت:
حتما
آیا تنظیم ریتم فقط با یادگیری سازهای کوبه ای است یا خیر؟
آرمین ضرابی:
خیلیا میان پیش ما که همکارمون هستند و توی آموزشگاه با یک ساز دیگری تدریس میکند (معمولا هم یک ساز به غیر از ساز کوبه ای رو تدریس میکنه ) و مثلا ساز تنبک رو تدریس میکنه ولی دوست داره پیش من درامز هم یاد بگیره ولی این سوال متداول از جانب کسانی است که ساز آن ها به جز سازهای کوبه ای است یا کسایی که خواننده هستند می باشد و میان پیش ما و میگن ما میخوایم ریتممون قوی بشود و بهمون گفتن برای بهترشدن ریتم و یادگیری ضرب آهنگ به کلاس تنبک برو.
(ضرب آهنگ)
ساز تنبک درسته که در زمینه ی ریتم و ضرب آهنگ خیلی کمک میکند ولی اینها یکسری افکار قدیمی و کهنه است و به نظرم این افکار برای کسی است که فکر میکنه ساز کوبه ای ، فقط تنبک است .اگر شما بری چهارتا ساز سرچ کنی ،میبینی که سازهای دیگه ای هم وجود داره و شاید علاقه ات به اونا بود (مثل کاخن و داربوکا و کونگا ).
(ضرب آهنگ)
به عنوان مثال برای کسی که ساز خودش گیتار است و این حرف رو میزنه که من میخوام ریتم و ضرب آهنگم خوب بشه آیا من میتونم برای یادگیری یک ساز کوبه ای بیام پیشتون؟یا اینکه چه ساز کوبه ای رو بخرم؟ و من در جواب به سوال اون ها در مرحله یاول میگم که خب اگر برای یادگیری یک ساز کوبه ای بیاین که خیلی عالیه و با افتخار در خدمتتون هستم ولی به نظر من اصلا بحث این نیست که اگر کسی میخواد ریتم و ضرب آهنگش قوی بشه حتما به کلاس ساز کوبه ای برود.
(ضرب آهنگ)
در زمینه ی گیتار اگر آموزش درستی ببیند و با الگوهای مهم ریتمیک آشنا بوند باید بگم که خب بخش و درصد زیادی از گیتار در بحث اجرای ریتم است و اون ریتمی که اجرا میکنند یا به اصطلاح آکومپانی میکنند ، در گیتار بیار متنوع است و اونها میتونن با ساز خودشون رشد پیدا کنند ، ریتم های متفاوت تری رو یاد بگیرن ، با مترونوم تمرین کنند و یا در حقیقت روی داینامیکشون خیلی بیشتر کار کنند و حتما نیازی نیست کسی که گیتار کار میکند،یک ساز کوبه ای رو هم برای ریتم یاد بگیرد.
(ضرب آهنگ)
دلیل و هدف شخص مهم است چون اکثرا میان میگن که من میخوام ساز کوبه ای یاد بگیرم تا ریتم و ضرب آهنگم توی گیتار خوب بشه و خب به نظر من به اصطلاح “لقمه رو دور دهن خودشون میپیجن” و من نمیگم که این باعث نمیشه خوب بشه ولی حرفم اینه که اونا میتونن با ساز خودشون هم به این هدف برسند
انزو حکمت:
یعنی شما میگین میتونه اون علم ریتم شناسی و ضرب آهنگ رو در حوضه ی سازی خودش یاد بگیره؟
ارمین ضرابی:
قطعا همینطوره و چیزی که من خیلی میخوام بهش اشاره کنم اینه که دوستانی که خیلی تمایل دارن ، ریتم رو با سازهای کوبه ای بشناسن واقعا ریتم و ضرب آهنگشون خوب میشه و من اینو انکار نمیکنم (سازهای کوبه ای همان سازهای پرکاشن هستند که حتی به نظر من دف و تنبک هم جزو سازهای پرکاشن محسوب میشه چون کوبه ای هستند.) و ریتم رو کاملا درک میکنه چون با ضرب آهنگ و کوبش در انگشت ها و بدن خود حس و درک میکند ولی من اینو برای کسایی که اشتیاقی به ساز کوبه ای ندارند میگویم.
چه بسا خیلی وقتا ما میبینیم شخصی که این سوال رو میکنه متاسفانه وقتیه که یک فرد همراه با آموزش گیتاربه کلاس من میاد و ما به نت های مختلف میرسیم(نت گرد و نت سفید) و میخوایم اونها رو با مترونوم اجرا کنیم این موضوع رو میگه که “من اصلا با اینها کار نکردم و اونها رو نمیشناسم” و من حرفم اینه که اینا نت های پایه ای هستند ولی آن ها رو درست یاد نگرفتند و یا با چیزی به اسم مترونوم آشنایی ندارند و خودشون نت ها رو شموردن و جلو رفتند.
به نظر من ریشه ی این یاد گیری ها مهم است و این بحثی بود که من دوست داشتم بهش اشاره کنم و شما هم اگه دوست داشتین میتونین چیزی رو که من فراموش کردم بگین.
انزو حکمت:
نه ماشالله شما تمام جزییات رو گفتی و استفاده بردیم و من میتونم به شنونده ها این اطمینان رو بدم که بازهم در خدمت آرمین در موضوعات دیگه هستیم در موضوعات دیگه حتما از دانش ایشون استفاده میکنیم.
آرمین ضرابی:
اختیار دارین و امیدوارم که بتونم نقش کمرنگ و کوچیکی رو داشته باشم و تونسته باشم کمکی کرده باشم
انزو حکمت:
حتما و خیلی ممنون ازت و سلامت باشی
